4. kötet - 23-54. oklevél

Vágó Pál

XXIII.

1436. jul. 15. Buda. Zsigmond király a kunok gyakori panaszára, még szegedi tartózkodása alkalmával gúthi Ország János zarándi és Kátai László szolnoki főispánok által vizsgálatot rendelvén az iránt, hogy a kun székek valóságos és törvényes kapitányai kipuhatolhassanak; a megejtett vizsgálat alapján törtélszállási Cherche Bálintot és örököseit a törtélszállási, bojcsaszállási és kömpöczszállási kapitányságban megerősíti.

Relacio Johannis Orzag, comitis de Zarand et Ladislai de Katha, judicum Comanorum, per literas eorum facta.
Nos Sigismundus, dei gracia Romanorum imperator semper augustus, ac Hungarie, Bohemie, Dalmacie, Croacie etc. rex, memorie commendamus tenore presencium, significantes quibus expedit universis: quod cum nos pro evitandis multiplicibus querelis et clamoribus, quibus universitas Comanorum hactenus per infra scriptos nostre sepesepius propulsarunt aures maiestatis, pridem nobis in civitate nostra Zegediensi existentibus, commisissemus fidelibus nostris egregys Johanni Orzag de Gwth, capitaneo castri nostri Wylagoswar vocati, ac comiti de Zarand, necnon Ladislao de Katha, comiti de Zolnok, judicibus predictorum Comanorum nostrorum, ut ipsi ad quamlibet sedem ipsorum Comanorum nostrorum personaliter accedere, inibique ab omnibus fidedignis Comanis juratisque et communitatibus Comanorum, ad fidem eorum deo debitam, fidelitatemque nobis et sacro nostro diademati observandam, diligenter id inquirere, qui aut quales in ipsorum medio, veri et legitimi essent capitanei ac jure hereditario huiusmodi capitaneatus tenerent, et ad quos ab ipsorum progenitoribus legitime sunt devoluti, diligenter inquirere deberent et investigare. Tandem fidelis noster Valentinus Cherche, dictus Comanus de Therthezallas, nostre serenitatis veniens in praesenciam, exhibuit et presentavit nobis quasdam literas annotatorum Johannis Orzag et Ladislai de Katha, in quibus vidimus contineri, quod ipsi iuxta premissam diligenter eorum inquisicionem, annotatum Valentinum in tribus descensibus infrascriptis, videlicet Therthezallas predicto, Boychazallas et Kempcegzallas vocatis, recipissent et invenissent esse verum et legitimum capitaneum, et eosdem capitaneatus in ipsum jure hereditario a suis progenitoribus fore devolutos, suplicans prefatus Valentinus nostre sublimitati, prece subjectiva, ut ipsum et suos heredes in huiusmodi capitaneatibus confirmare dignaremur. Nos itaque tum humilimis et devotis suplicacionibus prefati Valentini per eum maiestati nostre modo pretacto porrectis, solita pietate exauditis clementer et admissis, tum etenim

consideratis fidelitatibus et fidelium serviciorum meritis memorati Valentini nostre serenitati per eum exhibitis et impensis, pretactos capitaneatus descensuum Therthezallas, Boychazallas et Kempcegzallas praescriptorum, simulcum cunctis ipsorum utilitatibus et pertinencys, utilitatumque et pertinenciarum integritatibus, quovis nominis vocabulo vocitatis ad pretitulatos capitaneatus rite spectantibus et pertinere debentibus, sub illis juribus libertatibus et condicionibus, quibus per progenitores ipsius Valentini et consequenter per eundem haetenus rite et legitime tenti fuerunt et possessi, pro eisdem Valentino ac suis heredibus et posteritatibus universis, per ipsos jure perpetuo et irrevocabiliter possidendas, tenendas pariter et habendas confirmamus, salvo jure alieno, harum nostrarum vigore et testimonio literarum mediante. Datum Bude, in festo divisionis apostolorum, anno domini millesimo quadringentesimo tricesimo sexto, regnorum nostrorum anno Hungarie etc. quinquagesimo, Romanorum vigesimo sexto, Bohemie decimo sexto, imperii vero quarto.

Hártyán, veres viasz-pecsétje romladozott. Eredetije Szeged v. tit. levéltárában 13. sz. a.

Ez oklevél előfordul Mátyás kir. 1469. évi átiratában is. Lásd XXXIX. sz. a.

XXIV.

1438. febr. 22. Albert király a szegedi polgároknak Zsigmond király kiváltság-levele alapján, az ország minden részében vám- és adómentességet biztosít.

Commissio propria domini regis.
Albertus dei gracia rex Hungarie, Dalmacie, Croacie etc. Austrieque et Stirie dux, necnon marchio Moravie etc. fidelibus nostris universis et singulis, prelatis, baronibus, comitibus, castellanis, nobilibus et alterius cuiusvis status condicionis et preheminencie hominibus, tributa tam in terris, quam super aquis intra ambitum regni nostri habentibus et tenentibus, nostrisque et eorumdem tributarys quibuslibet, presentibus et futuris, noticiam presencium habituris, salutem et graciam. Quia nos fideles nostros universos et singulos cives, hospites et incolas civitatis nostre Zegediensis, cum rebus venalibus et mercibus quibuslibet, per diversas regni nostri partes, mercandi causa hincinde girantes ex tenoribus certarum literarum condam excellentissimi principis et domini Sigismundi, Romanorum imperatoris, ac Hungarie, Bohemie etc. regis, domini et patris nostri carissimi, cuius memoria sempiterna fruatur benediccione, in conspectu nostre majestatis specietenus productorum, a solucione cuiuslibet tributi seu thelony perpetue exemptos

fore et emancipatos, clare vidimus et comperimus; volentes igitur ipsos cives et hospites nostros Zegedienses, ac eorum quemlibet hujusque exempcionis et libertatis eorum prerogativis, pretextu per specialem nove nostre innovacionis graciam, futuris semper successivis temporibus illibate potiri et gaudere, fidelitati vestre universitatis et vestrum cuiuslibet firmo nostro regio sub edicto precipimus et mandamus: quatenus dum et quandocunque, aut quociescunque memorati cives et hospites nostri Zegedienses, vel eorum alter pro aequirendis victuum eorum necessarys, cum ipsorum rebus venalibus et mercibus quibuscumque mercandi causa hincinde, ut pretactum est, proficiscentes, ad vos et ad loca tributorum vestrorum, presencium sub confidencia pervenerint, eosdem ad nullius omnino tributi seu thelony solucionem compellere et astringere presumatis, nec sitis ausi modo aliquali, sed eosdem et eorum quemlibet, cura rebus suis universis, absque tributi postulacione et exaccione in eundo et redeundo, libere et quiete transire, peragrari et proficisci permittere et permitti facere debeatis, nec in hys secus facere ausuri. Ut autem huius nove nostre innovacionis gracia robur obtineat, future firmitatis vobis prescriptis universis et singulis, prelatis, baronibus, comitibus, castellanis, nobilibus et alterius cuiusvis status condicionis et preheminencie hominibus, tributa tam in terris, quam super aquis, intra ambitum regni nostri Hungarie predicti tenentibus et habentibus, nostrisque et eorum tributarys, et vicetributarys, nunc constitutis et in futurum constituendis, firmissimo nostro sub precepto precipientes injungimus, quatenus omnia premissa et premissorum singula in tenore iam factarum litterarum nostrarum contenta, futuris et perpetuis successivis temporibus, universis inconcusse et inviolabiliter observare et observari facere modis omnibus debeatis, contra facientes autem per comites et vicecomites ac iudices nobilium illorum comitatuum, in quibus huiusmodi nostra mandata non observarentur, ad plenam eorumdem observacionem, nostra auctoritate ipsius in hac parte specialiter attributa et justicia mediante, arcius serie presencium compelli committimus et astringi. Aliud ergo sub obtentu nostre gracie facere non ausuri, presentes autem sigillo nostro minore, quo nunc ut rex Hungarie utimur, in premissorum testimonium munimine roboratas, antefatis civibus nostris duximus concedendas, quas post earum lecturam semper in exhibentis manibus volumus remanere. Datum Bude ipso die festi cathedre beati Petri apostoli, anno domini millesimo quadringentesimo tercesimo octavo.

Kívül egykorú följegyzés: De tributo. -- Az wamok es egeb fizetesrol szabad lewel.

Hártyán, veres viasz-pecsétje letöredezve. Eredetije Szeged v. tit. levéltárában 19. sz. a.

XXV.

1439. jún. 11. Albert király az országgyűlés hozzájárulásával Szeged várát minden tartozékaival Erzsébet királynénak adományozza.

De commissione propria domini regis.
Nos Albertus dei gracia Romanorum rex semper augustus ac Hungarie, Bohemie, (Dalmacie, Croacie etc. rex) ac dux Austrie etc. Cunctis noticiam presencium habituris notumfacimus in hijs scriptis, quod cum primaria singularum rerum disposicio, que quibusvis honestate prefulgentibus (actibus conpetentis ordinis congruam) imponit seriem exemplari tradicione, recta racione moderata a principantum soleat provida circumspectione provenire, expedit quammaxime regali nostre discrecioni sic (liberalitatis nostre exercicia circa) dona inter subditos eroganda circumspecta dispensacione moderari, quatenus, et ipsi munificencie actus racionabili clareant in opere, et decens accionis provisio (ipsius rei edocente ministerio in) debiti ordinis observacione commendetur; si enim ad cuiusvis principis dignitatem jure debiti pertinere noscatur, suorum subditorum merita remuneracionis semper prosequi benivo(lencia quanto magis iustiusque et) conveniencius honestati consentaneum fore censemus, saniori consilio et salubriori studio, ad ea omnimoda diligencia, acie nostre mentis congrui ordinis sumpto inicio perspicue (attendere, que majestatis regin)alis socie nobis divino munere paritate adiuncte statum respiciunt honorem fovent et quietem subministrant, talis quippe seriei ordo, in singulis utilitatis actibus sumopere te(nendus, a providencie imitatoribus) traditur ut primum a se atque a pocioribus incipiat et demum in alios provida dimensione transferatur, hac itaque consideracione permoti pro decenciori conservacione status ho(norifica quoque direccione curie se)renissime principis domine Elizabeth regine Hungarie, conthoralis nostre carissime, ne sue dignitatis excellencia suo fraudata privilegio rerum et bonorum temporalium senciat quoquomodo (detrimenta, quin ymmo ut earun)dem copiosam se gaudeat invenisse ubertatem, matura deliberacione prehabita castrum nostrum Zegediense ac opidum similiter Zegediense, necnon possessiones seu villas Recke Bec . . . h et Chongrad vocatas, ad idera castrum spectantes simulcum cunctis pertinencijs et utilitatibus, necnon juribus jurisdicionibus tributis, proventibusque lucri camere nostre regie alijs(que singulis emolumentis et redditibus) quibuslibet quocunque nomine vocitatis, ad pretactas castrum, opidum, possessiones et villas ab antiquo spectantibus, prefate domine Elizabeth regine, conthorali nostre carissime (de unanimi prelatorum et baronum) procerumque ac universitatis nobilium atque regnicolaram nostrorum in presenti eorum congregacione generali, protractandis et

disponendis, nonnullis rebus et negocijs comodum et utili(tatem tutelamque et defensionem) regnorum nostrorum concernentibus in hac nostra civitate Budensi, ad maiestatem nostram facta et habita, consilio, assensuque et voluntate dedimus, donavimus et contulimus, ymo dam(us, donamus et conferimus) per eam juxta suum libitum, infra vite sue tempora, tenendas, possidendas pariter et habendas, assumantes nostro et successorum nostrorum regum scilicet Hungarie nominibus, presentibusque pollicemur antefatam (dominam reginam in) pacifico dominio prescripti castri, opidi, possessionum seu villarum pertinenciarumque earumdem prescriptarum, contra omnes et quoslibet impetitores causidicos et actores intra et extra judicium semper et ubique tenere (conservare) protegereque et expedire, nostris et eorundem successorum nostrorum laboribus proprys et expensis, salvo semper iure alieno, harum nostrarum, quibus sigillum nostrum secretum, quo ut rex Hungarie utimur et penes idem ex utraque parte eciam sigilla fidelium nostrorum magnificorum Laurency de Hedrehwara, predicti regni nostri Hungarie palatini ac comitis Stephani de Bathor, judicis curie nostre in majorem huius rei efficaciam appensa sunt, vigore et testimonio mediante. Datum Bude in festo beati Barnabe apostoli, anno domini millesimo quadringentesimo tricesimo nono.

Eredetije a cs. és kir. udvari és állami levéltárban, Bécsben. Közölte Gr. Teleki József "Hunyadiak kora Magyarországon" czímű művében. X, köt. 53-55. l.

Albert király számos más oklevelében, melyekben a királynénak bizonyos javakat adományoz, azt említi, hogy ugyanazon javak előbb már Borbála királynő birtokában voltak. Szegedre nézve azonban itt ezt nem mondja, mi arra utal, hogy Zsigmond király idejében Borbála királyné nem bírta Szegedet.

XXVI.

1450. jún. 4. Szeged. Hunyadi János kormányzó, Kalmár Márton szegedi bíró kérelmére átírja és megerősíti a csanádi káptalannak ugyanaz évben eszközölt tanúvallatásait, a Szeged város és a titeli prepost és káptalan közt folyó perben, a titeli révnél az üres hajók után, úgy a kormányosoktól szedni szokott díjak iránt, mely tanúvallomások kivételéhez a titeli káptalan megidézett kanonokjai meg nem jelentek.

Nos Johannes de Hwnyad, regni Hungarie gubernator, memorie commendamus tenore presen[cium] significantes quibus expedit universis: quod veniens nostri in presenciam providus et circumspectus

vir Martinus Kalmar judex, in sua et ceterorum civium civitatis Ze[gediensis] personis, exhibuit et presentavit nobis quasdam literas capituli ecclesie Chanadiensis clause emanatas, hunc tenorem continentes. Magnifico et illustri domino Johanni de Hwnyad, regni [Hungarie] gubernatori, domino et protectori eorum sumpme honoramdo, capitulum ecclesie Chanadiensis oracionum suffragia devotarum. Vestra noverit magnificencia, nos literis vestris adju[dicatoriis] pro parte judicis et juratorum civium, necnon universorum populorum et jncolarum in civitate Zegediensi constitutorum et commiorancium contra venerabilem dominum Petrum Orzag de Gwth [prepositumj et honorabile capitulum ecclesie Tituliensis emanatis, formam et seriem cuiusdam deposicionis juramentalis in se continentibus, nobis preceptorie loquentibus, reverenter receptis, ac sub impressi[one] sigilli nostri, vestre magnificencie in specie remissis, juxta continencias earundem vestris mandatis obedire volentes, ut tenemur ad audienda juramenta civium infrascriptorum in prefata [civitate] Zegediensi commorancium, nostrum hominem videlicet magistrum Johannem de Keczkemeth, concanonicum nostrum, nostro pro testimonio deputavimus. Qui exinde ad nos reversus, seriem deposicionis [juramentalis] prefatorum judicis et civium in registro per ipsum confecto reportavit in hunc modum: Item primo: Martinus Kalmar principalis judex de Zegedino fassus fuisset, quod tempore [Sigismundi] regis, de uno magno vino, in tributo Titulensi, solvissent denarios decem, protunc currentes et similiter de medio vino jacente decem, de stante autem nichil solvissent, et de n[ave vacua] similiter decem denarios solvissent, de alys vero rebus venalibus dixisset se nichil scire. Item Anthonius Zylagi de eadem Zegedino fassus fuisset, quod tempore Sigismundi [regis de] vino jacente solvissent denarios decem, sive de maiore, sive de minore, de stante autem, seu vasculo pro repletura nichil. Item de nave vacua, in qua siquidem fuissent v[asa vinum] ad usum eorum habencia, nichil solvissent, nisi de nave vacua denarios decem. Item Stephanus Harchas de Zegedino fassus fuisset, quod tempore Sigismundi regis tam a maior[i, quam minori] vase vini solvissent denarios decem, protunc currentes, de stante autem vasculo nichil solvissent. Item de nave vacua, in qua habentur vasa vacua, seu victualia, sol[vissent denarios] decem, de alys autem rebus mercimonialibus nichil sciret. Item Michael Igaz de Zegedino fassus fuisset, quod tempore Sigismundi regis et domini Piponis, comitis tum [Temesiensis ] super navem non solvissent tributum, sed tantum impendisset honorem ipsis dominis de Sal eisdem. Item de vino maiori vel minori, jacente solvissent denarios decem, de vasculo st[ante nichil, de vacua] autem nave solvissent denarios decem, de alys autem rebus venalibus penitus nichil sciret. Item Ladislaus Magnus de Zegedino fassus fuisset, quod tempore Sigismundi regis

de u[no maiore] jacente vase vini solvissent denarios decem protunc currentes, de stante autem vasculo nichil solvissent, habentes pro repletura, de nave autem vacua solvissent semper denarios [decem, de aliis autem] rebus venalibus nichil se scire dicisset. Item Emericus Benedicti de Zegedino fassus fuisset, quod tempore Sigismundi imperatoris de uno vase vini tam maiori quam minori, solvissent [denarios decem protunc] currentes, de vasculo habente pro repletura nichil, de nave autem vacua, in qua haberentur vasa varia et victualia, nichil solvissent. Item Paulus Pellifex de eadem Zegedino [fassus fuisset, quod] tempore Sigismundi imperatoris de uno vase vini jacente solvissent denarios decem protunc currentes, de repletura autem nichil, de nave autem vacua, in qua haberentur [vasa vacua et] victualia, ad usum eorum, nichil solvissent. Item Stephanus dictus Myser de Zegedino fassus fuisset, quod tempore Sigismundi imperatoris de uno vase vini, tam maiori quam [minori iacente solvissent denarios] decem protunc currentes, de stante autem vasculo nichil solvissent, habente pro repletura, de nave autem vacua, denarios decem. Item Jacobus Kazas de eadem Zegedino [fassus fuisset, quod terapore] Sigismundi regis de uno vase vini, sive majori, sive minori solvissent decem denarios protunc currentes, de vasculo autem stante, nichil solvissent, de nave autem vacua solvi[ssent decem denarios], de alys autem rebus venalibus nichil se scire dixisset. Item Franciscus Hayos de eadem Zegedino fassus fuisset, quod tempore Sigismundi regis de uno vase vini tam minore, q[uam majore, solvissent] denarios decem protunc currentes, de vasculo autem stante, habente pro repletura, nichil solvissent, de nave autem vacua solvissent denarios decem, de alys autem rebus [nichil se scire] dixisset. Item Victor de eadem Zegedino fassus fuisset, quod tempore Sigismundi regis de uno vino tam majore quam minore jacente, solvissent denarios decem protunc cur[rentes, de stante nichil,] de nave autem vacua amplustrista, vulgo cormanus solvisset semper denarios decem. Item Matheus Delzeg de eadem Zegedino fassus fuisset, quod tempore Sigismun[di regis] de uno vino tam maiore, quam minore jacente, solvissent denarios decem protunc currentes, de vasculo autem habente pro repletura nichil, de una autem nave vacua, in qua [haberentur] victualia, ad usum eorum, capta amplustrista solvisset denarios decem. Honorabiles domini Sebastianus de Wythroch et Benedictus de Zegedino, canonici ecclesie Ti[tulensis per hos] et alios cives prenominatos, ad audienda eorum juramenta personaliter vocati, ire noluerunt. Datum secundo die deposicionis juramentorum predictorum, [anno domini millesimo quadringentesimo] quinquagesimo. Quibus exhibitis, quia ex serie dictarum literarum annotati capituli Chanadiensis prescriptum juramentum, juxta nostram iudiciariam commissionem [modo] antelato depositum

exstitisse comperimus, idcirco nos tam nostras adjudicatorias, quam dicti capituli literas superinde rescripcionales, ratas, gratas et acceptas habendo, pro [prefatis judice et civibus] eiusdem civitatis nostre Zegediensis in perpetuum roboramus, ratificamus et confirmamus, salvo jure alieno, harum nostrarum, quibus sigillum nostrum, quo uti [gubernator regni Hungarie utimur,] est appensum, vigore et testimonio literarum mediante. Datum Zegedini predicta, in festo sacratissimi corporis Christi, anno eiusdem millesimo quadringente[simo quinquagesimo.]

A zárjelbe tett szavak az oklevél szélének csonkaságánál fogva az eredetiben hiányoznak.

Hártyán, kék selyem zsinórjáról a függő pecsét hiányzik. Az oklevél igen gyűrődött s egyik széle le van hasítva. Eredetije Szeged v. tit. levéltárában 20. sz. a.

XXVII.

1453. decz. 10. A csanádi káptalan előtt Csürködi Mátyás és Gergely, Csanád vármegyében fekvő Százegyház birtokukat Szeged városának 100 forintért örökbevallják.

Omnibus Christi fidelibus presentibus pariter et futuris, harum noticiam habituris, capitulum ecclesie Chanadiensis, salutem in salutis largitore. Ad universorum noticiam harum serie volumus pervenire, quod Mathias et Gregorius, fily quondam Michaelis de Chyrked, oneribus Johannis fratris carnalis et aliorum quorumlibet fratrum et proximorum suorum, quo ad presens in se assumptis, coram nobis personaliter constituti, sponte et unanimi voluntate confessi sunt eo modo: qualiter ipsi partem porcionis eorum possessionarie in possessione Zazheghaz vocata, in comitatu Chanadiensi existentem et habitam, cogente eos necessitate, providis viris, judicis, juratis ceterisque civibus de Zegedino, pro centum florenis, per eosdem ipsis, ut dixerunt, plene persolutis, in perpetuum vendidissent, atque donassent, cum cunctis utilitatibus, quocunque pro nunc vocabulo vocitatis, porcionem ad eandem spectantibus, omne jus et proprietatem ipsorum ab ysdem in prefatos cives civitatis Zegediensis transferendo, immo vendiderunt et donaverunt nostra in presencia, jure perpetuo et irrevocabiliter tenendum, possidendum pariterque habendum, promittentes prefatos cives a quibusvis impetitoribus semper et ubique protegere proprys suis laboribus et expensis. In cuius rei memoriam presentes literas nostras patentes, munimine pendentis sigilli nostri roboratas fecimus emanari. Datura per manus magistri Balthasar lectoris, socy et concanonici nostri, feria secunda proxima ante festum beate Lucie virginis,

anno domini millesimo quadringentesimo quinquagesimo tercio, presentibus honorabilibus dominis Thoma preposito, Stephano cantore, Johanne custode, altero Johanne Themesiensi, Benedicto Orodiensi, Elya Ultramarosiensi, Clemente Thorontaliensi, Matheo Sebesiensi et Andrea Crassoviensi archidiaconicis, ceterisque dominis canonicis fratribus nostris in dei, ecclesia regi jugiter famulantibus sempiterno.

Hártyán, veres selyem zsinórjáról a függő pecsét hiányzik. Eredetije Szeged v. tit. levéltárában 21. sz. a.

XXVIII.

1456. jún. 9. Szeged. Hunyadi János kormányzó Zajdai Fábián szegedi főbíró kérelmére a szegedi vár fő- és alvárnagyát úgy adószedőit utasítja, hogy a Szegeden minden hétfőn tartandó vásárra szárazon és vízen érkező vásárosokat szabadon járni engedjék s őket semmiféle adókkal és vámokkal ne terheljék.

Nos Johannes de Hunyad, perpetuus comes Bistricensis etc. memorie commendamus tenore presencium significantes, quibus incumbit universis: quod nos tum ad humilime supplicacionis instanciam prudentis et circumspecti viri Fabiani Zayday dicti, judicis ac juratorum ceterorumque civium et hospitum ac incolarum civitatis regalis Zegediensis nobis instanter porrectam, tum eciam pro commodo et utilitate eiusdem civitatis et ipsorum civium ac hospitum in eadem commorancium, hanc libertatis prerogativam eisdem, ipsorumque heredibus et posteritatibus in perpetuum duximus concedendum, immo concedimus presencium per vigorem: Ut universi et singuli feneratores, mercatores, questunabuli et institores, cunctique negociatores et forizatores in singulis diebus dominicis et ferys secundis ad forum eiusdem civitatis ebdomadale ipsis singulis ferys secundis celebrari solitum, causa emendi aut vendendi, ad eadem civitatem venire et instare volentes, libere, secure et pacifice, cura universis et singulis eorum rebus et bonis venalibus, mercimonysque quibusvis veniendi, forizandi et negociandi cunctosque contractus ipsorum faciendi et exercendi, peractoque et determinato ipsorum foro atque negocio, ad eorum propria, vel alias, quo maluerint, transeundi absque omni tributaria et teloniaria solucione et exaccione liberam et securam ac pacificam habeant facultatem, nec eosdem, vel aliquem ipsorum pro quibuscunque factis seu negocys pristinis in personis impedire, molestare aut perturbare vel detinere et in rebus ac bonis quibusvis arestare, quispiam hominum valeat aut presumat. Quocirca vobis universis et singulis nostris castellanis et vicecastellanis atque tributarys in castro

civitatis predicte Zegediensis nunc constitutis et in futurum constituendis, vestrasque vices gerentibus firmissime committimus et mandamus, aliud habere nolentes, quatenus in predictis singulis diebus dominicis et ferys secundis ab universis et singulis mercatoribus, feneratoribus, questunabulis et institoribus ceterisque forizatoribus et negociatoribus, qui causa emendi aut vendendi ad ipsorum fórum dicte civitatis Zegediensis in pretactis ferys secundis celebrandum, tam per terram, quam super aquam, more alias solito et consueto venerint et intraverint, indeque dispositis et determinatis eorum foris et negociacionibus, ad eorum propria, vel alias, quo malueriut, ire, transire, proficiscique et recedere volentibus, rebusque et bonis ac mercimonys eorum quibusvis, nullum tributum, nullamque tributariam exaccionem et solucionem petere et exigere, petique et recipi ac exigi facere nusquam et nequaquam presumatis, nec sitis ausi modo aliquali. Alioquin commisimus et presencium serie firmiter committimus predictis iudici et iuratis ceterisque civibus dicte civitatis Zegediensis pro tempore constitutis, ut ipsi omnes universosque et singulos mercatores, forizatores ac alios quosvis forenses homines simul cum eorum rebus et bonis quibusvis, qui ad dictum forum causa forizandi et negociandi venerint, seu venire voluerint, iuxta premissam nostram concessionem, contra vos et alios quoslibet impeditores protegere, tueri et defensare debeant et teneantur nostra in persona et auctoritate presentibus ipsis in hac parte attributa et iusticia mediante; secus igitur in premissis nullatenus facere presumatis, et nec alter vestrum presumat nostri favoris et dileccionis sub optentu. Datum in dicta civitate Zegedino, feria quarta proxima aute festum beati Barnabe apostoli, anno domini millesimo quadringentesimo quinquagesimo sexto.

Kívül: Minden fele vasár . . . . . perhibitione jöhessek ez vasarra.

Hártyán, vörös-kék selyem zsinórjáról a függő pecsét hiányzik. Eredetije Szeged v. tit. levéltárában 22. sz. a.

XXIX.

1456. decz. 5. Csanád. V. László király Attila, csanádi káptalani prépost kérelmére, a káptalannak Csanád vármegyében fekvő Keresztúr helységbeli jobbágyait a szegedi kir. vár részére teljesítendő különféle szolgálmányok megadásától felmenti.

Nos Ladislaus, dei gracia rex Hungarie, Bohemie, Dalmacie, Croacie etc. ac Austrie et Styrie dux, necnon marchio Moravie etc. memorie commendamus tenore presencium significantes, quibus expedit

universis, quod nos tum ad humilem supplicacionis instanciam fidelis nostri venerabilis Athile, prepositi collegiate ecclesie sancti Salvatoris in Chanadino fundate, per eum nostre propterea porrectam majestati, tum eciam ob singularem devocionem nostram, quam ad sanctum salvatorem, in cujus nomine sanctissimo eadem ecclesia collegiata fundata fore perhibente gerimus, possessionem ejusdem prepositure Kereztur vocatam, in comitatu Chanadiensi existentem, consequenterque populos et jobbagiones in eadem pro tempore commorantes, ab omni solucione akonum, avenarum et aliorum quorumcunque munerum, quos et que ipsi ad castrum nostrum Zegediense castellanis in eodem constitutis singulis annis solvere tenerentur, in perpetuum graciose eximendam duximus et supportandam, imo eximus et supportamus presencium per vigorem. Quocirca vobis fidelibus nostris castellanis et eorum vicecastellanis in dicto castro nostro Zegediensi pro tempore constitutis, presentes visuris firmissime precipiendo mandamus, quatenus a modo inposterum prefatos populos et jobbagiones annotati Athile prepositi, in dicta possessione ipsius Kereztur commorantes, ad solucionem huiusmodi akonum, avenarum et aliorum quorumcunque munerum compellere, aut propter non solucionem eorundem ipsos in personis, rebusque eorum impedire, molestare, seu dampnificare quovismodo contra formam premisse nostre exempcionis, nullatenus presummatis, et nec sitis ausi modo aliquali, presentibus perlectis, exhibenti restitutis. Datum in Chanadino predicto die dominica proxirna ante festum beati Nicolai episcopi et confessoris, anno domini millesimo quadringentesimo quinquagesimo sexto, regnorum autem nostrorum anno Hungarie etc. decimo septimo, Bohemie vero quarto.

Eredetije Mátyás király 1458. évi átiratában a m. országos levéltárban Budán; 1779-ik évi átirata a kalocsai és a csanád egyházmegyei káptalani levéltárakban.

XXX.

1458. márcz. 12. Buda. Mátyás király átírja V. László királynak 1456. évben Attila csanádi prépost részére kiadott levelét, melyben a keresztúri jobbágyok a szegedi vár részére évenként teljesítendő szolgálmányok megadásától felmentetnek.

Nos Mathias, dei gracia rex Hungarie, Dalmacie, Croacie etc. memorie commendamus tenore presencium significantes quibus expedit universis: quod nostre majestatis veniens in presenciam fidelis noster venerabilis Athila, prepositus collegiate ecclesie sancti Salvatoris in Chanadino fundate, exhibuit nobis quasdam literas serenissimi quondam principis Ladislai, hujus regni Hungarie etc. regis, sigillo suo secreto,

quo ut rex Hungarie utebatur, impressive consignatas, quibus mediantibus idem dominus Ladislaus rex, possessionem ejusdem prepositure Kereztur vocatam, in comitatu Chanad existentem, consequenterque populos et jobbagiones in eadem pro tempore constitutos, a solucione akonum, avenarum et aliorum quorumcunque munerum, quos et que ipsi ad castrum nostrum Zegediense consequenterque castellanis in eodem constitutis, singulis annis solvere tenerentur in perpetuum supportasse et exemisse dignoscitur, tenoris infrascripti. Suplicans idem dominus prepositus majestati nostre humillime, ut easdem literas prefati quondam domini Ladislai regis, et omnia in eis contenta, ratas, gratas et acceptas habendo, literisque nostris privilegialibus, verbotenus inscribi facere, huiusmodi exempcioni, alysque omnibus et singulis inferius in tenore earundem literarum specificatarum, nostrum regium consensum prebere dignaremur benevolum pariter et assensum easque literas, pro prefata ecclesia sancti Salvatoris, consequenterque dicto Athile praeposito et successoribus eiusdem universis prepositis, innovantes perpetuo valituras confirmare dignaremur. Quarum tenor talis est:

(V. László kir. 1456. évi Csanádon kelt levele; lásd XXIX. sz. a.)

Nos igitur premissis suplicacionibus antefati Athile prepositi, per eum nostre modo, quo supra porrectis maiestati regie benignitate exauditis et clementer admissis, premissas literas antefati quondam domini Ladislai regis non abrasas, non cancellatas, nec in aliqua sui parte suspectas, imo mere et sincere veritatis integritate perpollentes, presentibusque literis nostris de verbo ad verbum insertas, quoad omnes earum continencias, clausulas et articulos eatenus, quatenus eedem rite et legitime existunt emanate, viribusque earum veritas suffragatur, ratas, gratas et acceptas habendo. hujusmodi graciose exempcioni, alysque omnibus et singulis superius in tenore dictarum literarum ipsius Ladislai regis specificatis nostrum regium consensum prebuimus, immo prebemus benevolum pariter et assensum, et nihilominus ob spem et singularem devocionem nostram, quas ad dictum sanctum Salvatorem nostrum gerimus et habemus specialem, prefatas literas annotati quondam Ladislai regis, pro predicta ecclesia sancti Salvatoris, consequenterque prefato Athile preposito et successoribus ejusdem universis, innovantes, perpetuo valituras confirmamus, harum nostrarum, quibus secretum sigillum nostrum, quo ut rex Hungarie utimur, est appensum, vigore et testimonio literarum mediante. Datum Bude, in festo beati Gregory pape. anno domini millesimo quadringentesimo quinquagesimo octavo: Lecta.

Eredetije a m. országos levéltárban Budán, 29,286. sz. a. hártyán; 1779. évi átiratai a kalocsai és csanádi egyházmegyei káptalani levéltárakban.

XXXI.

1458. aug. 16. Buda. Mátyás király Szeged város polgárainak a város kebelében levő Sz. Demeter, Szt. György, Szt. Péter apostol és Szt. Erzsébet templomokra és plébániákra nézve ős időktől fogva gyakorolt egyház-kegyúri jogát megerősíti.

Commissio propria domini regis.

Nos Mathias dei gracia rex Hungarie, Dalmacie, Croacie etc. memorie commendamus tenore presencium significantes, quibus expedit universis: quod nos tam ad humillime suplicacionis instanciam fidelium nostrorum circumspectorum, Johannis Myzer judicis ac Michaelis Litterati, Clementis Bothos juratorum et Johannis Pordan civium civitatis nostre Zegediensis, per eos in eorum ac ceterorum universorum civium hospitum et tocius communitatis eiusdem civitatis nostre nominibus et in personis, nostre propterea porrecte majestati, tum eciam ex gracia speciali eisdem civibus et communitati dicte civitatis nostre, id annuentes concedimus, imo annuimus et concedimus presencium per vigorem: ut ipsi a modo imposterum perpetuis semper temporibus universis, sicuti hucusque, ita et imposterum plebanias eorum, utputa sanctorum Demetry ac Georgy martirium et magistratus hospitalium sancti Petri apostoli, necnon beate Elyzabeth vidue ecclesiarum in eadem civitate nostra Zegediensi fundatarum, illi, vel illis benemeritis personis, cui scilicet vel quibus ipsi pro utilitate ipsorum magis voluerint, liberam atque omnimodam habeant donandi et conferendi potestatem, harum literarum nostrarum, quibus sigillum nostrum secretum, quo ut rex Hungarie utimur est appressum, vigore et testimonio mediante. Datum Bude, secundo die festi assumpcionis beate Marie virginis, anno domini millesimo quadringentesimo quinquagesimo octavo.

Kívül: Ut plebanos eligere valeamus secundum votum nostrarum.

Hog az plebanossagot szabadon az kinek az szegediek akaryak, annak agjak Szeghedon.

Hártyán, veres viasz-pecsétje letörve. Eredetije Szeged v. tit. levéltárában 24. sz. a.

XXXII.

1458. szept. 5. Szeged. Mátyás király a becsei várnagyokat, úgy György szerb deszpot mindkét tiszaparti vám- és révfelügyelőit a szegedi polgároknak és javaiknak vámolásától s adóztatásától eltiltja.

Commissio propria domini regis.

Mathias dei gracia rex Hungarie, Dalmacie, Croacie etc. fidelibus nostris castellanis vel eorum vicecastellanis castri Bechce nunc

constitutis et in futurum constituendis, item universis tributarys et loca tributorum ex utraque parte Ticie nominis, illustris principis domini despoti tenentibus, ubivis constitutis et existentibus, presentes visuris, salutem et graciam. Gravis admodum querele per fideles nostros universos cives et hospites de civitate nostra Zegediensi majestati nostre expositum exstitit: quod licet ipsi antiqua eorum libertate requirente, per condam illustrem principem dominum Georgium despotum, regni Rascie concessa, a solucione et exaccione quorumlibet tributorum suorum, locis suis exigi solitorum, tam de personis proprys, quam de rebus et bonis cuiuscunque mancipy existant, exempti forent et liberati, literasque ydem cives et hospites nostri superinde per prefatum dominum Georgium despotum predicti regni Rascie clare pro se emanatas haberent, quas et in conspectum nostre majestatis, pro eorum maiore efficacia libertatis producentes, tamen vos non curata huiusmodi eorum exempcione et libertate, eosdem nostros homines et familiares ipsorum ad solucionem et exaccionem dictorum tributorum tam de proprys personis, quam de rebus et bonis compelleretis et adstringi faceretis, in prejudicium et dampnum dictorum exponencium et detrimentum. Et quia sicuti unumquemque in suis justis libertatibus conservare, ita et prefatos cives nostros in eisdem manutenere volumus: quare fidelitati vestre et cuiuslibet vestrum, harum serie firmiter committimus et mandamus, quatenus a modo imposterum, super prefatos cives nostros, aut homines et familiares ipsorum, dum et quando ydem cum eorum rebus et bonis ipsorum, ad vestra loca tributaria, presencium scilicet ostensores pervenerint, nullum tributum, nullamque tributariam exaccionem dictante, prefata eorum libertate exigere seu exigi facere presumatis et neque sitis ausi modo aliquali. Secus ergo non facturi, presentibus perlectis, semper exhibenti restitutis. Datum Zegedini, feria tercia proxima ante festum nativitatis beate Marie virginis, anno millesimo quadringentesimo quinquagesimo octavo.

Hártyán, veres viasz-pecsétje lehullott. Eredetije Szeged v. tit. levéltárában 23. sz. a.

György szerb deszpotának ez oklevélben említett kiváltság-levele fenn nem maradt.

XXXIII.

1459. jan. 20. Szeged. Mátyás király Szeged városának a boldogságos szűz kolostora előtt, hetenként szerdán tartandó hetivásárt más királyi városok módjára örök időkre engedélyez, s ezen a kereskedők és vásárosok mit se fizessenek; egyúttal négy mészárszéknek ugyanott leendő felállítását megengedi.

Commissio propria domini Regis, Osualdo de Rozgon referente.

Nos Mathias dei gracia rex Hungarie, Dalmacie, Croacie etc. memorie commendamus tenore presencium significantes quibus expedit universis: quod nos cum ad humilime supplicacionis instanciam fidelium nostrorum universorum civium et inhabitatorum civitatis nostre Zegediensis per eos nostre propterea porrecte maiestati, item eciam pro comodo et utilitate dicte civitatis nostre Zegediensis ac prefatorum civium et inhabitatorum eiusdem ad eandem civitatem nostram Zegediensem forum ebdomadale liberum, singulis feriis quartis, qualibet videlicet ebdomada ante claustrum beate Marie virginis in eadem civitate nostra fundatum, omnino sub eisdem libertatibus et prerogativis, quibus fora ebdomadalia aliarum civitatum nostrarum regalium ac opidorum et liberarum villarum celebrantur, seu celebrari solent, perpetue celebrandum duximus graciose annuendum et concedendum, ymmo annuimus et concedimus presencium per vigorem. Annuimus eciam, ut quicunque homines forenses ad idem forum causa forizacionis venerint, ipsa quarta feria nullum tributum de proprys personis ac rebus et bonis ipsorum quibusvis cuiuscunque generis et speciei existant, solvere teneantur; et quod dicti cives et inhabitatores macella quatuor in praedicto loco fori edificare valeant atque possint. Quocirca vos universos et singulos mercatores, institores et forenses homines atque viatores quoslibet, presentibus affidamus, assecuramus et certificamus, quatenus, ad predictum forum ebdomadale liberum, per nos in prefata civitate Zegediensi concessum, cum omnibus mercancys, rebusque et bonis vestris venalibus, libere, secure et sine omni pavore seu formidine, rerum et bonorum ac personarum vestrarum veniatis, properetis et accedatis, peractisque ibi cunctis negociacionibus vestris, ad propria, vel alia que malueritis loca, redeatis, salvis semper vestris et vestrorum rebus et personis. Volumus autem hec, per fora et alia loca, ubi necesse fuerit, palam et manifeste proclamari facere. Presentes, quas secreti sigilli nostri, quo ut rex Hungarie utimur, appensum fecimus communire, post earum lecturam semper reddi iubemus presentanti. Datum Zegedini, predicta in festo beatorum Fabiani et Sebastiani martyrum, anno domini millesimo quadringentesimo quinquagesimo nono.

Kívül: De foro feria quarta ante claustrum beate Marie virginis . . . . .

Hártyán, függő pecsétje és zsinórja hiányzik. Eredetije Szeged v. tit. levéltárában 25. sz. a.

XXXIV.

1462. aug. 17. Csanád. Mátyás király azon szolgálatokért és áldozatokért, melyeket a szegediek neki és atyja Hunyadi János kormányzónak teljesítettek, a szegedi polgároknak megengedi: hogy mint eddig, úgy ezentúl is a kunokkal közösen Asszonyszállása kun pusztát és tartozékait élvezhessék, megsemmisítvén azon iratát s jogot, melyet Szegény János szegedi bíró s halála után Beneszállásán lakó Kun Antal deák erre nézve maguknak szereztek; egyúttal a szegedi polgárokat a régi királyoktól nyert azon jogaikban, hogy a Duna-Tisza közt levő kun pusztákon szabadon legeltethessenek - megerősíti.

Nos Mathias, dei gracia rex Hungarie, Dalmacie, Croacie etc. memorie commendamus tenore presencium, significantes quibus expedit universis: quod cum gloria regura in multitudine populorum et decus ac robur regnorum in divicys et amplitudine consistat civitatum, expedit igitur principibus omni diligencia intendere populis servandis, ac civitatibus magnificandis et fovendis, utpote ex quibus premissa regum et regnorum commoda procedunt, quatenus principibus ex hoc et laudes et discreta providencia et status populorum, civitatumque utilitates et augmentum proveniat. Qua de re grata consideracione pensavimus multi moda servicia, que civitas nostra Zegediensis et eius cives principibus predecessoribus nostris regibus et regno Hungarie sacreque eius corone, ac condam jllustri principi, domino Johanni de Hwnyad, comiti Bistriciensi, alias eciam regni Hungarie gubernatori, genitori nostro carissimo felicis memorie et tandem maiestati nostre multipliciter impenderunt; consideramus quoque sumptuosas expensas, ipsorum civium et civitatis nostre predicte, quas ipsi pro usu nostro regali copiose fecerunt, pro quibus et presertim eo respectu, quod cives ipsi civitatem nostram prenotatam, civibus et incolis amplificare, domibus et edificys decorare eo melius valeant, accedente quoque humili supplicacione eorumdem civium nostrorum in hac re nobis facta, annuimus et concessimus eidem civitati nostre Zegediensi et eius communitati, que pro tempore fuerit: quatenus ipsa a modo deinceps perpetuis semper successivis temporibus, universis in descensu comanicali Azzonzallasa vocato et eius pertinencys ac utilitatibus, campis quoque et fenetis, illum habere valeant usumquem hactenus habuerunt, comani eciam nostri in eodem descensu eundem, quem habuerunt, usum habere possint. Volumus preterea ut a modo in posterum in facie prefati descensus nullus comanus commoretur, sed idem ad usum dicte civitatis nostre et eorundem comanorum nostrorum semper pro predio, modo premisso utendo habeatur. Nichilominus quoque

omnes alias literas, quas condam Johannes Miser judex eiusdem civitatis nostre, dum viveret, ac mortuo eodem quidem Anthonius Literatus comanus ín Benezallasa commorans, super donacione eiusdem descensus sibi reportasset, ex eo, quod hoc contra ipsam civitatem nostram fecisse, ac per hoc magnam partem terre usualis ipsius civitatis nostre sibi usurpasse perhibetur, cassamus et viribus carituras committimus. Insuper concessimus et annuimus eidem civitati nostre Zegediensi et eius communitati, ut ipsa ubique in campis comanorum nostrorum et aliis inter fluvios Danuby et Ticie libera sit et eis utatur, prout libera fuit et usa est temporibus antiquorum regum Hungarie nostrorum scilicet predecessorum, ex graciosa concessione eorundem immo volumus, cassamus et annuimus ac concedimus, harum literarum nostrarum, quibus secretum sigillum nostrum, quo ut rex Hungarie utimur, est appensum, vigore et testimonio mediante. Datum Chanadini, feria tercia proxima post festum assumpcionis beate Marie virginis, anno domini millesimo quadringentesimo sexagesimo secundo.

Eredetije Mátyás király 1469. évi átiratában, Szeged v. tit. levéltárában 31. sz. a.

XXXV.

1464. ápr. 3. Mátyás király Szeged város kérelmére átírja Zsigmond kir. 1436-ik évi szegedi és az ebben átírva levő 1430-ik évi semptei, a kereskedéskép utazó szegedi polgárok rév- és vámmentessége ügyében kelt kiadványait.

Commissio propria domini regis.

Mathias dei gracia Hungarie, Dalmacie. Croacie, Rame, Servie, Gallicie, Lodomerie, Comanie, Bulgarieque rex, omnibus Christi fidelibus, presentibus pariter et futuris, presencium noticiam habituris, salutem in omnium salvatore. Ad universorum noticiam harum serie volumus pervenire, quod nostre maiestatis adeundo in conspectum fideles nostri eircumspecti Ladislaus filius Osualdi judex, alter Ladislaus Thapay, Benedictus Kamanzy jurati, ac magister Franciscus notarius civitatis nostre Zegediensis, in ipsorum ac ceterorum universorum civium, incolarum et inhabitatorum eiusdem civitatis nostre Zegediensis nominibus et personis, exhibuerunt et presentaverunt nobis quasdam literas condam serenissimi principis domini Sigismundi, Romanorum jmperatoris, ac similiter Hungarie etc. regis, predecessoris nostri, cum dupplici autentico sigillo suo impendenti communitas, quibus mediantibus idem condam dominus Sigismundus imperator et rex, quasdam alias literas suas, mediantibus, quibus mandasset universis et singulis prelatis, baronibus, comitibus, castellanis, nobilibus et alterius cuiusvis

status condicionis et preeminencie hominibus, tributa tam in terris, quam super aquis intra ambitum regni habentibus et tenentibus, suisque et eorundem tributarys quibuslibet, ut ipsi judicem, ceterosque cives ac incolas et inhabitatores prefate civitatis nostre Zegediensis, quos ex tenoribus certarum literarum protunc in conspectum suum specietenus productarum, ab omni tributaria solucione exemptos et supportatos fore vidisset et comperisset, in locis predictorum tributorum, ad nullius tributi solucionem compellere et astringere deberent, pro prefatis judice, juratis ceterisque civibus, jncolis et jnhabitatoribus dicte civitatis nostre Zegediensis confirmasse dinoscitur, tenoris infrascripti; supplicantes prefati Ladislaus judex ac alter Ladislaus Thapay, Benedictus Kamanzy, iurati, ac magister Franciscus notarius dicte civitatis nostre Zegediensis, in ipsorum ac predictorum universorum aliorum civium, hospitum, incolarum et inhabitatorum eiusdem civitatis nostre nominibus, maiestati nostre humiliter, ut nos prefatas literas dicti condam domini Sigismundi imperatoris et regis, et omnia in eis contenta, ratas, gratas et acceptas habere, literisque nostris privilegialibus inseri et inscribi facere, ac pro eisdem judice, juratis ceterisque civibus, hospitibus, incolis et inhabitatoribus pretacte civitatis nostre Zegediensis, innovantes, perpetuo valituras confirmare dignaremur. Quarum quidem literarum tenor talis est:

(Zsigmond kir. 1436. évi szegedi és az ebben átírt 1430-ik évi sempthei kiadványa, lásd XX. és XV. sz. a.)

Nos igitur premissis humillimis supplicacionibus dictorum Ladislai, fily Osualdi judicis, ac alterius Ladislai Thapay, Benedicti Kamanzy juratorum et magistri Francisci notary, ceterorumque civium dicte civitatis nostre Zegediensis, per eos in ipsorum ac predictorum universorum aliorum civium, hospitum, incolarum et inhabitatorum eiusdem civitatis nostre personis, nostre modo, quo supra porrectis maiestati regia benignitate exauditis et clementer admissis, prescriptas literas aimotati condam domini Sigismundi jmperatoris et regis, non abrasas, non cancellatas, nec in aliqua sui parte suspectas, sed omni prorsus suspicionis vicio carentes, presentibusque literis nostris privilegialibus, de verbo ad verbum, sine diminucione et augmento aliquali insertas, quoad omnes earum continencias, clausulas et articulos, eatenus quatenus eedem rite et legitime existunt emanate, viribusque earum veritas suffragatur, acceptamus, approbamus et ratificamus et nichilomimis consideratis fidelitatibus et fidelium serviciorum meritis prefatorum judicis, juratorum ceterorumque civium, hospitum, jncolarum et jnhabitatorum dicte civitatis nostre Zegediensis, per eos majestati nostre et sacre dicti regni nostri Hungarie corone firma et sincera fide exhibitis et impensis, easdem literas simulcum exempcione a solucione tributaria prenotata ac alys omnibus et singulis superius in tenore

earumdem literarum contentis et specificatis, ex certa nostre majestatis sciencia et animo deliberato, pro prefatis judice, juratis, ceteribusque civibus, hospitibus, incolis et inhabitatoribus predicte civitatis nostre Zegediensis, eorumque successoribus et posteritatibus universis innovantes, perpetuo valituras confirmamus, presentis scripti nostri patrocinio mediante. in cuius rei memoriam firmitatemque perpetuam, presentes literas nostras privilegiales pendentis et autentici dupplicis sigilli nostri munimine roboratas, eisdem duximus concedendas. Datum per manus reverendissimi in Christo patris domini Stephani Colocensis et Bachiensis ecclesiarum archiepiscopi, locique eiusdem Colocensis comitis perpetui, aule nostre summi cancellary, fidelis nostri dilecti, anno domini millesimo quadringentesimo sexagesimo quarto, tercio nonas aprilis, regni nostri anno septimo, coronacionis vero primo; venerabilibus in Christo patribus dominis Dyonisio de Zeech, cardinali et legato nato, Strigoniensi, eodem Stephano Colocensi archiepiscopis, Ladislao Agriensi, Johanne Waradiensi, Nicolao Transilvaniensi, Zagrabiensi sede vacante, Johanne Quinqueecclesiensi, Alberto Wesprimiensi, Augustino Jauriensi, Vincencio Waciensi, Alberto Chanadiensi, Thoma Nitriensi, Boznensi sede vacante, Urbano Sirmiensi, Marco Thininiensi, Segniensi sede vacante, Nicolao Modrusiensi ecclesiarum episcopis ecclesias dei feliciter gubernantibus; item magnificis Michaele Orzagh de Guth, regni nostri Hungarie predicti palatino, Emerico de Zápolya regni Bozne gubernatore, Nicolao de Wylak et Johanne Pangraz de Dengeleg, wayvodis Transsilvanis, comite Ladislao de Paloz, judice curie nostre, eodem Emerico de Zapolya, Dalmacie et Croacie, nec non Sclavonie regnorum nostrorum et prefato Nicolao de Wylak, Machoviensi banis, honore banatus Zewreniensis vacante, Johanne de Rozgon thauarnicorum, Benedicto de Thwroz janitorum, Andrea Pangrazy de prefata Dengeleg pincernarum, Stephano de Peren et Ladislao de Bathor dapiferorum, Paulo de Dombo et Ladislao de Wesen agazonum nostrorum regalium magistris, Andrea Pawmkyrcher, comite Posonierisi, alysque compluribus regni nostri comitatus tenentibus et honores.

Kívül egykorú följegyzések: Propter tributorum. - Wamal es harmyndal hog ne tartozzanak az szegedyek.

Hártyán, vörös-kék-sárga selyem zsinórjáról a függő pecsét hiányzik. Eredetije Szeged v. tit. levéltárában 27. sz. a.

XXXVI.

1464. ápr. 3. Mátyás király Szeged város kérésére átírja, és megerősíti a város részére Zsigmond király által kettős pecsét alatt kiadott 1405. évi első decretumát, mely a városok és a polgárok összes jogviszonyait szabályozza.

Commissio propria domini regis.

Mathias, dei gracia Hungarie, Dalmacie, Croacie, Rame, Servie, Gallicie, Lodomerie, Comanie, Bulgarieque rex, universis Christi fidelibus presentibus et futuris, presencium noticiam habituris, salutem in omnium salvatore. Ad universorum noticiam harum serie volumus pervenire, quod nostre maiestatis accedendo in conspectum fideles nostri circumspecti Ladislaus filius Osualdi judex ac alter Ladislaus Thapay et Benedictus Kamanzy, jurati cives, necnon magister Franciscus notarius civitatis nostre Zegediensis in ipsorum ac ceterorum universorum civium, hospitum, incolarum et inhabitatorum ac tocius communitatis eiusdem civitatis nostre nominibus exhibuerunt et presentarunt nobis quasdam literas condam serenissimi principis domini Sigismundi, similiter regis Hungarie et predecessoris nostri, dupplici sigillo suo in pendenti communitas, super certis libertatibus, graciis, disposicionibus, statutis et decretis inter alios regnicolas nostros, ac civitates opida et liberas villas prefatos cives et dictam eorum communitatem communiter concernentibus, inferius in tenoribus earundem literarum suarum specificatis confectas tenoris infrascripti, supplicantes prefati Ladislaus iudex et alter Ladislaus et Benedictus, iurati cives et magister Franciscus notarius dicte civitatis nostre Zegediensis, in ipsorum ac prefatorum universorum aliorum civium hospitum et inhabitatorum ac tocius communitatis eiusdem civitatis nostre nominibus maiestati nostre humiliter, ut nos prefatas literas, dicti condam domini Sigismundi regis, et omnia in eis contenta, ratas, gratas et accepta habere, literisque nostris privilegialibus inseri et inscribi facere ac pro ipsis iudice, iuratis, ceterisque civibus, hospitibus, incolis et inhabitatoribus ac tota communitate dicte civitatis nostre Zegediensis, in quantum scilicet ipsos concernunt, innovantes, perpetuo valituras confirmare dignaremur. Quarum quidem literarum tenor talis est.

(Zsigmond kir. 1405. évi első decretuma; lásd IV. sz. a.)

Nos igitur premissis humillimis supplicacionibus prefatorum Ladislai, fily Osualdi, judicis, ac alterius Ladislai Thapay, Benedicti Kamanzy, juratorum civium, et magistri Francisci, notary antedicte civitatis nostre Zegediensis, per eos in ipsorum ac predictorum universorum aliorum civium, hospitum, incolarum et inhabitatorum ac tocius communitatis eiusdem civitatis nostre personis, nostre modo, quo

supra porrectis maiestati regia benignitate exauditis et clementer admissis, prescriptas litteras annotati condam domini Sigismundi regis non abrasas, non cancellatas, nec in aliqua sui parte suspectas, sed omni prorsus suspicionis vicio carentes, presentibusque nostris literis privilegialibus, de verbo ad verbum, sine diminucione et augmento aliquali insertas, quoad omnes earum continencias, clausulas et articulos eatenus, quatenus eedem rite et legitime existunt emanate, viribusque earum veritas suffragatur, acceptamus, approbamus et ratificamus, et nichilominus consideratis fidelitatibus et fidelium serviciorum meritis prefatorum judicis, juratorum ceterorumque civium, hospitum et inhabitatorum dicte civitatis nostre Zegediensis, per eos majestati nostre et sacre dicti regni nostri Hungarie corone firma et sincera fide exbibitis et impensis, easdem literas super premissis libertatibus, gracys, disposicionibus, statutis et decretis confectas et omnia in eis contenta ex certa nostre maiestatis sciencia et animo deliberato, pro praefatis judice, juratis, ceterisque civibus, hospitibus, incolis et inhabitatoribus ac tota communitate dicte civitatis nostre Zegediensis, ipsorumque successoribus et posteritatibus universis, prout scilicet et in quantum huiusmodi libertates, gracie, disposiciones, statuta et decreta ipsos concernunt, innovantes, perpetuo valituras confirmamus, presentis scripti patrocinio mediante. In cuius rei memoriam firmitatemque perpetuam, presentes literas pendentis et autentici sigilli nostri duplicis munimine roboratas, eisdem duximus concedendas. Datum per manus reverendissimi in Christo patris domini Stephani Colocensis et Bachiensis ecelesiarum archiepiscopi, locique eiusdem Colocensis comitis perpetui, aule nostre summi cancellarii, fidelis nostri dilecti; anno domini millesimo quadringentesimo sexagesimo quarto, tercio nonas aprilis, regni nostri anno septimo, coronacionis vero primo, venerabilibus in Christo patribus dominis Dionisio de Zeech cardinali et legato nato Strigoniensi, eodem domino Stephano Colocensi archiepiscopis, Ladislao Agriensi, Johanne Varadiensi, Nicolao Transsilvaniensi, Zagrabiensi sede vacante, Johanne Quinqueecclesiensi, Alberto Vesprimiensi, Augustino Jauriensi, Vincencio Vaciensi, Alberto Chanadiensi, Thoma Nitriensi, Bosnensi sede vacante, Urbano Sirmiensi, Marco Tinniniensi, Segnensi sede vacante, Nicolao Modrusiensi ecelesiarum episcopis, ecclesias dei feliciter gubernantibus; item magnificis Michaele Orzagh de Gwth, regni nostri Hungarie predicti palatino, Emerico de Zápolya, regni Bozne gubernatore, Nicolao de Wylak et Johanne Pangrazy de Dengeleg, waivodis Transilvanis, comite Ladislao de Paloz, iudice curie nostre, eodem Emerico de Zapolya, Dalmacie et Croacie necnon Sclavonie regnorum nostrorum et prefato Nicolao de Wylak, Machoviensi banis, honore banatus Zewriniensis vocante, Johanne de Rozgon thavarnicorum, Benedicto de Thwroz janitorum, Andrea

Pangrazy de Dengeleg prefata pincernarum, Stephano de Peren et Ladislao de Bathor dapiferorum, Paulo de Dombo et Ladislao de Wesen agazonum nostrorum regalium magistris, Andrea Pawmkircher, comite Posoniensi, aliisque compluribus regni nostri comitatus tenentibus et honores.

Kívül: Az hiros nemes Szeghedieknek es egesz . . . . . varasbelieknek szabadsagokról valo level.

Hártyán, a függő pecsétet tartó zsinór kihasítva, hiányzik. Eredetije Szeged v. tit. levéltárában 26. sz. a.

XXXVII.

1465. Buda. Mátyás király a szegedieket biztosítja, hogy Asszonyszállásán és más Duna-Tiszaközi kun pusztákon, miként ez ideig, úgy ezentúl is a kunokkal egyenlőn szabad legeltetést gyakorolhatnak.

Commissio propria domini regis.

Nos Mathias dei gracia rex Hungarie, Dalmacie, Croacie etc, memorie commendamus tenore presencium significantes, quibus expedit universis, quod nos tum ad humillime supplicacionis instanciam fidelium nostrorum circumspectorum judicis, juratorumque civium civitatis nostre Zegediensis, per ipsos nostre propterea porrecte maiestati, tum eciam volentes comodo et utilitati eiusdem civitatis nostre providere, eidem civitati nostre et eius communitati, id duximus annuendum et concedendum, ut ipsa civitas, durante nostro beneplacito, in descensu comanicali Azzonzallasa vocato et eius pertinenciis ac utilitatibus campisque et fenetis, illum habere valeant usum, quem hactenus habuerunt Comani eciam nostri in eodem descensu, eundem quem habuerunt usum, habere possint. Insuper eciam annuimus eidem civitati nostre Zegediensi et eius communitati, ut ipsa ubique in campis comanorum et aliis inter fluvios Danuby et Ticie libera sit, et eis utatur ita, quemadmodum aliis temporibus regurn Hungarie predecessorum nostrorum, libere usa fuisse dicitur, ymmo annuimus et concedimus, salvis tamen juribus alienis, harum nostrarum vigore et testimonio literarum mediante. Datum Bude, feria secunda proxima post festum [. . . . . . . . . . ] anno domini millesimo quadringentesimo sexagesimo quinto, regni nostri anno octavo, coronacionis vero secundo.

A hátlapon egykorú följegyzés: Donacio Mathie regis, super Azzonsalasa et campis Cumanorum. - Aszszonszallasarol es az kunok mezejen . . . . . aiandekozasa Mathias kiralnak.

A zárjelbe foglalt pontozott hely, a hártya behajlása következtében kitöredezett.

Hártyán, veres viasz-pecsétje letöredezve. Eredetije Szeged v. tit. levéltárában 29. sz. a.

XXXVIII.

1465. jun. 8. Mátyás király Kamanczy Benedek szegedi bíró, Pálfy János és Tápay László szegedi esküdt polgárok kérelmére, Károly királynak kettős pecsétű átiratában felmutatott, s IV. Béla királynak Tápé és Vártó adományozására vonatkozólag 1247-ik évben kiadott levelét átírja és megerősíti.

Commissio propria domini regis.

Mathias, dei gracia Hungarie, Dalmacie, Croacie, Rame, Servie, Gallicie, Lodomerie, Comanie, Bulgarieque rex; omnibus Christi fidelibus, presentibus pariter et futuris, presencium noticiam habituris, salutem in omnium salvatore. Ad universorum noticiam harum serie volumus pervenire: quod nostre maiestatis venientes in conspectum fideles nostri circumspecti Benedictus Kamanzy iudex ac Johannes Palfy, necnon Ladislaus Thapay, iurati cives civitatis nostre Zegediensis, in ipsorum ac universorum civium, hospitum et inhabitatorum, necnon tocius communitatis eiusdem civitatis nostre personis, exhibuerunt nobis quasdam literas condam serenissimi principis domini Karoli, similiter regis Hungarie et predecessoris nostri, dupplici suo sigillo impendenti consignatas, inter cetera tenorem litterarum condam excellentissimi principis domini Bele, consimiliter regis Hungarie etc, super collacione quarumdam terrarum Thapey, necnon piscine Wartho vocatarum, in comitatu Chongradiensi habitarum, emanatarum, confirmacionem in se continentes, supplicantes nostre maiestati humiliter, quod huiusmodi tenorem dicte litere ipsius condam domini Bele regis et omnia in eis contenta, ratas, gratas et acceptas habentes, litterisque nostris privilegialibus de verbo ad verbum sine diminucione et augmento aliquali inseri facientes, approbare, ac pro eisdem iudice, iuratis, ceterisque civibus et hospitibus, necnon tota communitate ipsius civitatis nostre Zegediensis, presentibus et futuris, innovantes, perpetuo valituras confirmare dignaremur. Quarum quidem tenor sequitur in hec verba:

(IV. Béla kir. 1247. évi adománylevele, lásd: I. sz. a.)

Nos igitur humilibus supplicacionibus prefatorum Benedicti iudicis, necnon Johannis et Ladislai iuratorum civium dicte civitatis nostre Zegediensis, per eos in ipsorum, ac universorum aliorum civium, hospitum et inhabitatorum eiusdem civitatis nostre, propterea porrectis maiestati regia benignitate exauditis et clementerad missis, prescriptum tenorem literarum ipsius condam domini Bele regis non abrasum, non cancellatum, nec in aliqua sui parte suspectum, sed omni prorsus suspicionis vicio carentem, presentibusque literis nostris privilegialibus, de verbo ad verbum sine diminucione et augmento aliquali insertum, quoad omnes ipsius continencias, clausulas, et articulos, eatenus quatenus rite et

legitime emanatus existit, viribusque eius veritas suffragatur, acceptamus, approbamus et ratificamus, ipsumque et omnia in eo contenta pro eisdem iudice, iuratis, ceterisque civibus et hospitibus, necnon tota communitate eiusdem civitatis nostre Zegediensis, presentibus et futuris innovantes, perpetuo valiturum confirmamus, presentis scripti nostri patrocinio mediante, salvis iuribus alienis. In cuius rei memoriam firmitatemque perpetuam, presentes literas nostras privilegiales, pendentis et autentici sigilli nostri dupplicis munimine roboratas, eisdem duximus concedendas. Datum per manus reverendissimi in Christo patris domini Stephani, ecclesiarum Colocensis et Bachiensis archiepiscopi, locique eiusdem Colocensis comitis perpetui, aule nostre summi cancellarii, fidelis nostri dilecti, anno domini millesimo quadringentesimo sexagesimo quinto, sexto idus Junii, regni nostri anno octavo, coronacionis vero secundo, venerabilibus in Christo patribus dominis eodem Stephano, Colocensi archiepiscopo, Johanne, episcopo ecclesie Varadiensis et postulato Strigoniensis, Ladislao Agriensis, Nicolao Transilvaniensi, Zagrabiensi sede vacante, Johanne Quinqueecclesiensi, Alberto Vesprimiensi, Augustino Jauriensi, Vincencio Vaciensi, Alberto Chanadiensi, Thoma Nitriensi, Boznensi sede vacante, Urbano Sirmiensi, Marco Tininiensi, Segniensi sede vacante, Nicolao Modrusiensi ecclesiarum episcopis, ecclesias dei feliciter gubernantibus; item magnificis Michaele Orzag de Guth regni nostri Hungarie predicti palatino, Emerico de Zapolya, regni Bosnie gubernatore, Nicolao de Wylak, et Johanne Pangratz de Dengeleg wajvodis Transilvanis, comite Ladislao de Palotz, iudice curie nostre, eodem Emerico de Zapolya, Dalmacie, Croacie et Sclavonie regnorum nostrorum et prefato Nicolao de Wylak Machoviensi banis, honore banatus Zeweriensis vacante, Johanne de Rozgon thavernicorum, altero Johanne Thwz de Lak, ianitorum, Nicolao, filio Bani (sic) de Alsolyndwa et Emerico de Palotz prefata, pincernarum, Stephano de Pereny et Ladislao de Bathor dapiferorum, Ladislao de Kanisa et Pertholdo Ellerbach de Monyarokerek, agazonum nostrorum regalium magistris, Andrea Pawmkyrcher Posoniensi et Petro de Zakol Themesiensi comitibus, aliisque compluribus regni nostri comitatus tenentibus ac honores.

Kívül egykorú följegyzés: Wartto felyl es az thapaj főd felül.

Hártyán, veres-kék-zöld selyem zsinórjáról a függő pecsét letöredezve. Eredetije Szeged v. tit. levéltárában 28. sz. a.

Az oklevélben említett Károly-király-féle átirat fenn nem maradt.

XXXIX.

1469. szept. 22. Mátyás király törtélszállási Cserthe Bálint és fia Mátyás kérelmére átírja Zsigmond királynak 1436-ik levelét, melyben a kun kapitányságok iránt tartott vizsgálat alapján, törtélszállási Cserthe Bálintot a törtélszállási, bojcsaszállási és kömpöczszállási kun kapitányságokban megerősítette.

Commissio propria domini regis.

Mathias, dei gracia Hungarie, Bohemie, Dalmacie, Croacie, Rame, Servie, Gallicie, Lodomerie, Comanie, Bulgarieque rex, omnibus Christi fidelibus tam presentibus, quam futuris, presencium noticiam habituris, salutem in salutis largitore. Ad universorum noticiam harum serie volumus pervenire: quod fidelis noster Valentinus Cherthe dictus comanus de Thewrtherzallas, nostrum veniens in conspectum in sua ac Mathie fily sui personis, exhibuit nobis quasdam literas patentes, serenissimi condam domini Sigismundi, Romanorum imperatoris et similiter Hungarie regis etc. predecessoris nostri, in pargameno confectas, sigillo suo impressive consignatas, quibus mediantibus jdem condam dominus Sigismundus imperator, capitaneatus descensuum Thewrterzallas, Boychazallas et Kempchezallas vocatarum, pro prefato Valentino, ac heredibus et posteritatibus suis universis, modo et ordine inferius, in tenore earundem literarum expresso confirmasse dinoscitur, tenoris infrascripti; supplicans nobis, ut prescriptas literas ratas, gratas et acceptas habere, presentibusque literis nostris privilegialibus inseri facere, easque et omnia in eis contenta, pro eodem Valentino et Mathia filio suo prefato, ipsorumque heredibus et posteritatibus universis, innovantes, perpetuo valituras confirmare dignaremur. Quarum quidem literarum tenor talis est:

(Zsigmond királynak 1436. é. Budán kelt levele. Lásd XXIII. sz. a.)

Nos igitur supplicacione prefati Valentini per eum nostre modo premisso porrecte majestati regia benignitate exaudita et clementer admissa, prescriptas literas non abrasas, non cancellatas, nec in aliqua sui parte suspectas presentibusque literis nostris privilegialibus de verbo ad verbum, sine diminucione et augmento aliquali insertas, quo ad omnes earum continencias, clausulas et articulos, eatenus quatenus eedem rite et legitime emanate existunt, viribusque earum veritas suffragatur, acceptamus, approbamus et ratificamus, easque nichilominus et omnia in eis contenta pro prefato Valentino et Mathia, filio eiusdem, ipsorumque heredibus et posteritatibus universis, innovantes, perpetuo valituras confirmamus, presentis scripti patrocinio mediante, salvo jure alieno. In cuius rei memoriam firmitatemque perpetuam presentes literas nostras pendentis et autentici dupplicis sigilli

nostri munimine roboratas, eisdem duximus concedendas. Datum per manus reverendissimi in Christo patris domini Stephani cardinalis, ecclesiarum Colocensis et Bachiensis archiepiscopi, aule nostre supremi cancellary, fidelis nostri dilecti, anno domini millesimo quadringentesimo sexagesimo nono, decimo kalendas octobris, regnorum nostrorum anno Hungarie duodecimo, coronacionis sexto, Bohemie vero primo; venerabilibus in Christo patribus dominis Johanne Strigoniensi, eodem Stephano Colocensi archiepiscopis, Johanne Waradiensi et postulato Agriensi, Transilvaniensi sede vacante, Osualdo Zagrabiensi, Johanne Quinqueecclesiensi, Alberto Wesprimiensi, Demetrio Jauriensi, Vincencio Waciensi, Johanne Chanadiensi, Thoma Nitriensi, Benedicto electo et confirmato Bosnensi, Nicolao de Bathor electo Sirmiensi, altero Nicolao electo et confirmato Thininiensi, Segniensi sede vacante, et Nicolao Modrusiensi ecclesiarum episcopis, ecclesias dei feliciter gubernantibus. Item magnificus Michaele Orzag de Gwth, regni nostri Hungarie palatino, Johanne Pangraz de Dengeleg et Nicolao Chwpor de Monozlo vajvodis Transilvaniei, comite Ladislao de Paloz, judice curie nostre, Johanne Thwz de Lak, regni nostri Sclavonie, Nicolao de Wylak et Mathias de Maroth, Machoviensibus banis, honoribus banatum Dalmacie et Croacie predictorum regnorum nostrorum, necnon Zewrinensi vacantibus, Johanne de Rozgon thavernicorum, prefato Johanne Thwz de Lak janitorum, Bartholomeo de Beltewk pincernarum, Nicolao de Hedrehwara dapiferorum, Nicolao de Zeech, agazonum nostrorum regalium magistris et Nicolao de Alsolyndva Posoniensi, alysqve compluribus regni nostri comitatus tenentibus et honores.

Hártyán, vörös-zöld selyem zsinórjáról a függő pecsét hiányzik. Eredetije Szeged v. tit. levéltárában 30. sz. a.

XL.

1469. okt. 6. Mátyás király Asszonyszállása pusztának a kunokkal közösen való használatára és a Duna-Tisza között levő kun pusztáknak legeltetésére vonatkozólag, Szeged város részére kiadott 1462-ik évi szabadalmi levelét átírja és megerősíti.

Commissio propria domini regis.

Mathias dei gracia Hungarie, Dalmacie, Croacie, Rame, Servie, Gallicie, Lodomerie, Comanie, Bulgarieque rex, omnibus Christi fidelibus presentibus et futuris, presens scriptum inspecturis, salutem in omnium salvatore. Ad universorum noticiam harum serie volumus pervenire: quod pro parte et in persona fidelium nostrorum prudentum et circurnspectorum judicis, juratorum et tocius communitatis civitatis nostre

Zegediensis, exhibite sunt nobis quedam litere nostre, sigillo nostro, quo ante coronacionem utebamur, impendenti consignate, quibus mediantibus nos eidem civitati nostre Zegediensi et eius communitati, que pro tempore fuerit, ut ipsa perpetuis temporibus universis, in descensu comanicali Azzonzallasa vocato, et eius pertinenciis ac utilitatibus, campisque et fenetis, illum usum haberent, quem hactenus habuissent, annuisse, ac omnes alias literas, quas condam Johannes Miser judex eiusdem civitatis nostre, dum viveret, ac mortuo eodem quidam Anthonius Literatus, comanus in Benezallasa conmorans, super donacione eiusdem descensus, sibi reportasset, cassasse dinoscimur, tenoris infra scripti, suplicatumque exstitit nobis pro parte eorumdem judicis, juratorum civium et tocius communitatis dicte civitatis nostre Zegediensis humiliter, ut easdem literas ratas, gratas et acceptas habentes literisque nostris privilegialibus, de verbo ad verbum inseri facientes, easdem et omnia in eis contenta, pro dicta civitate nostra Zegediensi et eius communitate pro tempore existente, innovantes, perpetuo valitura confirmare dignaremur. Quarum quidem litterarum tenor talis est:

(Mátyás kir. 1462. évi Csanádon kelt levele; lásd XXXIV. sz. a.)

Nos igitur supplicacione pro parte eorumdem judicis, juratorum et tocius communitatis dicte civitatis nostre Zegediensis, nostre maiestati proposita, porrecta, regia benignitate exaudita et admissa, pretactas litteras nostras privilegiales non (kimaradt: abrasas,) non cancellatas, nec in aliqua ipsarum parte suspectas, presentibusque literis nostris privilegialibus, de verbo ad verbum, sine diminucione et augmento insertas, quoad omnes earum continencias, clausulas et articulos, eatenus quatenus eadem rite et legitime existunt emanate et viribus earum veritas suffragatur, acceptamus, approbamus et ratificamus, easque nichilominus et omnia in eis contenta, non obstante decreto in Alba-regali tempore coronacionis nostre edito, in quo declaratur, quod infra lapsum unius integri anni omnes litere serenissimi condam domini Ladislai regis Hungarie, immediati predecessoris nostri et nostre ante coronacionem nostram date, confirmari debuissent, alioquin viribus cariture relinquerentur ex certa nostra sciencia et de potestate nostra regia, pro prefata civitate nostra Zegediensi et eius communitate innovantes, perpetuo valituras confirmamus, supplentes omnem defectum, si quis propter lapsum dicti unius anni unquam objici posset. Quin immo volumus et auctoritate nostra regia decernimus, ut presens privilegium simulcum prescriptis literis nostris in suis vigoribus permaneat ac perduret, perinde ac si infra lapsum ipsius unius anni ad confirmacionem presentate fuissent, presentis scripti nostri patrocinio mediante, salvis juribus alienis. In cujus rei memoriam firmitatemque perpetuam presentes concessimus litteras nostras privilegiales, pendentis et autentici sigilli nostri duplicis munimine roboratas. Datum per manus reve-

rendissimi in Christo patris, domini Stephani cardinalis, Colocensis et Bachiensis ecclesiarum archiepiscopi, locique eiusdem Colocensis comitis perpetui, aule nostre summi cancellary, fidelis nostri dilecti, anno domini millesimo quadringentesimo sexagesimo nono, octavo jdus octobris, regni nostri anno duodecimo, coronacionis vero sexto, venerabilibus in Christo patribus dominis: Joanne Strigoniensi, eodem Stephano Colocensi archiepiscopi, Johanne Waradiensi et postulato Agriensi, Transilvaniensi sede vacante, Osualdo Zagrabiensi, Johanne Quinqueecclesiensi, Alberto Wesprimiensi, Demetrio Jauriensi, Vincencio Waciensi, Johanne Chanadiensi, Thoma Nitriensi, Benedicto electo et confirmato Bosnensi, Nicolao de Bathor electo Sirmiensi, altero Nicolao electo et confirmato Thinniniensi, Segniensi sede vacante, et Nicolao Modrusiensi ecclesiarum episcopis, ecclesias dei feliciter gubernantibus. Item magnificis Michaele Orzag de Gwth, regni nostri Hungarie palatino, Johanne Pangraz de Dengeleg et Nicolao Chwpor de Monozlo, wajvodis Transilvanis, Comite Ladislao de Paloz, judice curie nostre, Johanne Thwz de Laak, regni nostri Sclavonie, Nicolao de Wylak et Mathias de Maroth Machoviensi banis, honore banatum Dalmacie et Croacie predictorum regnorum nostrorum, necnon Zewriniensi vacante, Johanne de Rozgon thavernicorum, prefato Johanne Thwz de Laak janitorum, Bartholomeo de Belthwk pincernarum, Nicolao de Hederwara dapiferorum, Nicolao de Zeech agazonum nostrorum regalium magistris et Nicolao de Alsolindwa comite Posoniensi, aliisque compluribus regni nostri comitatus tenentibus et honores.

Hártyán, vörös-zöld-lila színű selyem-zsinórján a nagy kettős pecsét két részlete. Eredetije Szeged v. tit. levéltárában 31. sz. a.

XLI.

1471. aug. 22. Buda. Mátyás király, Béla, Endre, Károly, Lajos és Zsigmond királyoktól származó és felmutatott oklevelek alapján, a szegedi polgároknak péterváradi szőleikre nézve, az egy szüretelő pénzen kívül, adó- és vámmentességet biztosít, boraiknak Kamanczról Kőszentmártonba mindenkor leendő szabad átvitelét megengedi s ez iránt a péterváradi apátság kormányzóját utasítja.

De commissione propria domini regis.

Nos Mathias dei gracia rex Hungarie, Bohemie etc, memorie commendamus tenore presencium significantes, quibus expedit universis: quod nostre maiestatis venientes in presenciam, fideles nostri circumspecti Ladislaus Zylagy judex, ac Michael Marazy, cives civitatis nostre Zegediensis in ipsorum ac universorum aliorum civium, jncolarum et jnhabitatorum prefate civitatis nostre Zegediensis personis,

quasdam literas privilegiales eorum per divos reges Hungarie, videlicet Belam, Andream, Karolum, Lodovicum et Sigismundum, nostros scilicet predecessores, eisdem graciose concessas, maiestati nostre presentare curarunt in eo videlicet, quod ipsi et quilibet eorum civium et incolarum nostrorum Zegediensium, tam de vinis, quam de alys rebus et personis ipsorum, nullum tributum, nullamve solucionem thelonei in Waradinopetri dare et solvere teneantur, preterea quod prefati cives et inhabitatores dicte civitatis nostre Zegediensis, tempore vindemiorum de locis colatorys, vulgariter zywrethel vocatis, de singulis locis singulos quatuor denarios, ceterum quod ydem cives et inhabitatores predicte civitatis nostre Zegediensis, vina ipsorum de oppido Kamanz ad oppidum Kewzenthmarthon vocatum tocies quocies eisdem opus fuisset, liberam ducendi habuissent potestatis facultatem. Unde nos visis huiusmodi libertatibus ipsorum, easdem libertates ex speciali nostra gracia, eisdem civibus et inhabitatoribus dicte civitatis nostre Zegediensis, nove nostre donacionis titulo imperpetuum graciose duximus conferendas. Quare vobis fidelibus nostris abbati de dicto Waradinopetri, aut gubernatori eiusdem abbacie pro tempore constitutis et constituendis, firmissimo nostre regio sub edicto damus in mandatis, quatenus a modo deinceps, nullum tributum, nullamve exaccionem thelonei, tam in terris, quam super aquis, de vinis, alysque rebus et personis eorumdem civium et inhabitatorum pretacte civitatis nostre Zegediensis petere seu exigere, aut exigi facere, aut eosdem racione non solucionis eiusdem impedire, molestare, seu dampnificare, tempore vero vindemiorum de huiusmodi locis colatorys, vulgariter zywrethel vocatis, singulos quatuor denarios ab eisdem civibus et inhabitatoribus sepe dicte civitatis nostre Zegediensis exigere et recipi facere; preterea universa vina prefatorum civium et incolarum Zegediniensium eisdem de oppido Kamanz ad oppidum Kewzenthmarthon libere, pacifice et sine aliquo impedimento ducere permittere et permitti facere debeatis, harum nostrarum vigore et testimonio literarum mediante, quas in forman nostri privilegy redigi faciemus, dum nobis in specie fuerint reportate. Datum Bude, feria quinta proxima, post festum beati regis Stephani, anno domini millesimo quadringentesimo septuagesimo primo, regni nostri anno quarto decimo, coronacionis vero octavo.

Kívül egykorú följegyzések: De Waradino propter excepcione tributorum. - - Hog pettor varragan az sogediek vámmal es harmincadal nem tartoznak.

Hártyán, vörös viasz-pecsétje letörött. Eredetije Szeged v. tit. levéltárában 32. sz. a.

Béla, Endre, Károly és Lajos királyoknak ez oklevélben említett kiadványai fenn nem maradtak, ellenben Zsigmond király 1408. évi kiváltság-levele V. sz. a. közölve van.

XLII.

1473. aug. 24. Buda. Mátyás király Both László és Domokos testvérek majosszállási kun kapitányoknak megengedi, hogy a halasi székhez tartozó Csólyos-szállása, Fejértó, Majosszállása és Kömpöczszállása pusztákat benépesíthessék.

De commissione domini regis.

Mathias dei gracia rex Hungarie, Bohemie etc. Ad futuram rei memoriam dignum est principibus, ut hos exaudiant, et illorum admittant petita, quorum sagaci industria principibus ipsis uberiora procedunt commoda et digna exhibentur obsequia. Proinde ad universorum noticiam harum serie volumus pervenire, quod fideles nostri Ladislaus Both et Dominicus, frater eiusdem carnalis de Mayoszallasa, capitanei comanorum nostrorum in descensibus Cholyoszallasa, Feyertho et Mayos-zallasa predicto, ac Kempezzallasa et alys ad sedem Halas pertinentibus commorancium, ad nostre maiestatis accedentes conspectum, declaraverunt se et ipsos nostros comanos tum pestis, clade, tum vero vasta necessitudine persona et rebus adeo fore diminutos, ut nisi remedio occurramus, descensus ipsi quoque cito in extremam cogerentur corruere desolacionem et supplicarunt, ut ipsi descensus huiusmodi populis Hungarie regis, more ceterorum possessionatorum hominum regni nostri, decorare possent et valerent, annuere et concedere dignaremur. Unde nos exaudita premissa supplicacione et non minus nostra, quam aliorum utilitate pensata, annuimus et concessimus, ut ipsi capitanei ad dictos descensus populos Hungarie regis, de quorumvis bonis et possessionibus, iuxta legem et consuetudinem regni nostri, justo terragio deposito et alys debitis plenarie persolutis, moraturos se transferentes, acceptare, eosque more ceterorum possessionatorum hominum tenere et habere possint et valeant, immo annuimus ac concedimus ipsis et posteritatibus eorum universis presencium per vigorem. Quocirca omnibus et singulis prelatis, baronibus, nobilibus et alterius cuiusvis status et condicionis possessionatis hominibus, eorumdemque officialibus, item civitatibus, oppidis et villis, et ipsorum rectoribus ac judicibus et villicis intra ambitum regni nostri ubilibet constitutis, presentes visuris harum serie firmissime mandamus, quatenus receptis presentibus huiusmodi populos eorum, qui se de bonis et possessionibus vel officiolatibus, sive eorum de medio, justo terragio deposito et alys debitis persolutis, ad dictos descensus moraturos se transferre voluerint, cum omnibus eorum bonis et rebus, omni calumpnia abiecta, libere et pacifice abire permittant, et permitti facere debeant et teneantur; et nec secus facere audeant, gracia nostra sub obtentu, presentes eciam, quas in eternam rei memoriam et firmitatem perpetuam pendente et autentici sigilli nostri munimine roborari jussimus,

post earum lecturam semper reddere teneantur praesentanti. Datum Bude, in festo sancti Bartholomei apostoli, anno domini millesimo quadringentesimo septuagesimo tercio, regni nostri anno sextodecimo, coronacionis vero decimo.

Hártyán, vörös-sárga selyem zsinórján vörös felzetű viasz közép-pecsét. Eredetije Szeged v. tit. levéltárában 33. sz. a.

XLIII.

1473. nov. 9. Diósgyőr. Mátyás király a szegedieknek sokfelé és gyakorta tett szolgálataiért, saját elhatározásából, a Duna-Tisza közi homokokon a kunokkal egyenlő legeltetési és használati jogot biztosít.

Nos Mathias, Dei gratia rex Vngariae. Bohemiae etc. memoriae commendamus tenore praesentium significantes quibus expedit universis, quod nos consideratis fidelitate et fidelibus servitys fidelium nostrorum, prudentum et circumspectorum civium et communitatis civitatis nostrae Zeghediensis, per eos primum sacrae dicti regni nostri Vngariae coronae, tandemque maiestati nostrae, sub locorum et temporum varietate multipliciter exhibitis et impensis, ex nostra speciali gratia et benevolentia, eisdem civibus et communitati dictae civitatis nostrae Zeghediensis, pro tempore constitutis, id duximus annuendum et concedendum, ut ipsi perpetuis semper successivis temporibus, ubilibet in terris arenosis, vulgo Homok campis, pratis, foenetis, aquis, piscinis, sylvis et alys quibuscunque utilitatibus, universorum Comanorum nostrorum nobilium scilicet et ignobilium, in quibuscunque descensibus commorantium, illum habere valeant usum et potestatem, quem habent Comani nostri in descensibus commorantes. Praeterea annuimus eisdem, ut ubivis tam scilicet in terris nigris quam arenosis, inter fluvios Ticiae et Danuby perpetuis temporibus liberi sint, et eisdem uti possint et valeant. Imo annuimus et perpetuo concedimus, harum literarum nostrarum, absente maiori nostro sigillo, annulari sigillo nostro consignatorum, vigore et testimonio mediante, quas in formam nostri pivilegy redigi faciemus, dum nobis in specie fuerint reportatae. Datum in castro nostro Diosgeor, feria tertia proxima post festum beati Emerici ducis et confessoris; anno Domini millesimo quadringentesimo septuagesimo tertio; regnorum nostrorum anno Vngariae etc. decimo sexto, Bohemiae vero quinto.

Eredetije Miksa királynak 1572. évi aug. 6-án kelt átiratában, Szeged v. tit. levéltárában 56. sz. a.

XLIV.

1474. márcz. 12. Szeged. Szilágyi László Szeged város bírája az esküdt polgárokkal és összes gazdákkal egyetemben bizonyítja, hogy Monyorókereki Ferencz, a város jegyzője és polgára, Somogy megye Monyorókerek helységében lévő öröklött részjószágait, végrendeletkép és visszavonhatlanúl, az ő és szüleinek lelke üdveért mondandó misékért, a szöcsényi domokos-rendű barátoknak hagyományozta.

Nos Ladislaus Zilagy judex et jurati ceterique cives ac universi hospites de Zegedino, memorie commendamus tenore presencium significantes quibus expedit universis, quod circumspectus vir Franciscus literatus, notarius nostre civitatis, noster scilicet concivis, alias de possessione Monyorokerek, coram nobis personaliter constitutus, non coactus, nec conpulsus, sed spontanea voluntate fassus est viva voce et relatum in hunc modum: quomodo ipse totales suas porciones hereditarias, tam in vineam, quam in molendino et fundo curie in comitatu Simigiensi et in dicta possessione Monyarokerek ac in territoria et terminis eiusdem ubilibet habita, que de genitoribus suis ad eumdem iure essent devolute, simulcum suis proventibus et fructuositatibus, quas usque [. . . . . ]rum et [. . . . . ]tis annis retroactis, Michael Hagyo frater suus de eisdem sibimet usurpavit, et[. . . . . ]it, [. . . . . ]ossio Monyarokerek pertinet, sub campana parochialis ecclesie oppidi Zewchen easdem porcionales hereditarias idem Franciscus literatus ad pias causas et ipsa pietatis pro salute anime sue et suorum parentum predictorum relinquisset et donasset, claustro sancti Dominici ibidem in propinquo adiacente, de religiosis fratribus heremitarum in eadem degencium et nullo unique tempore hanc suam donacionem curaret revocari, tanquam ultimum suum testamentum permodum irrevocabilis testamenti, imo legavit et contulit eidem claustro coram nobis, harum litterarum nostrarum vigore et testimonio mediante. Datum Zegedini in festo beati Gregory pape, anno domini millesimo quadringentesimo septuagesimo quarto.

Szeged városának vörös viaszba nyomott, 1469. évszámmal ellátott nagyobb pecsétjével.

A zárjelbe foglalt helyek átlyukadtak.

Eredetije az orsz. levéltárban Budán 17,556. sz. a.

XLV.

1475. jún. 7. Buda. Szeged város és a budai káptalan Báthori István országbíró előtt egyezséget kötnek, a káptalannak csongrádmegyei zentai birtokánál levő tiszai révén fizetendő átkelési, teherszállítási, ladik, csolnak és nagy hajók díjai iránt.

Nos comes Stephanus de Bathor, judex curie serenissimi principis domini Mathie, dei gracia regis Hungarie, Bohemie, Dalmacie, Croacie etc. memorie comraendamus tenore presencium significantes quibus expedit universis: quod venerabilis dominus Ladislaus, prepositus ecclesie Budensis, protonotarius apostolicus et dicti domini nostri regis vice-cancellarius, necnon honorabiles magistri Thomas cantor ac Ladislaus de Marzelhaza custos, Philipus de Isaak, Michael Paly et Laurencius Bodo, canonici dicte ecclesie Budensis pro se personaliter ac capituli loci eiusdem nominibus et in personis ab una, item circumspecti Ladislaus Zilagy judex ac Michael Marazy, Nicolaus Nagh, Ladislaus Thapay et Matheus literatus, jurati cives civitatis Zegediensis, similiter pro se personaliter ac tocius communitatis eiusdem civitatis in personis, coram nobis constituti, sunt confessi in hunc modum. Quamvis alias inter nominatum capitulum ecclesie Budensis et dictam civitatem Zegediensem, per consequens judicem et juratos cives predictos ac universos jncolas eiusdem racione et pretextu exaccionis tributi seu telony ipsius capituli in facie opidi eorum Zyntha vocati, in comitatu Chongradiensi existentis, in fluvio Ticie exigi soliti nonnulle dissidie contencionesque et differencie exorte fuerint et suscitate ipsumque opidum Zyntha e manibus eorumdem domini prepositi et capituli per ipsam civitatem Zegediensem ex mandato dicti domini nostri regis occupatam et diucius tentum exstiterit: tamen eedem partes matura inter se deliberacione prehabita, in facto exaccionis et recepcionis prescripti telony ipsius domini prepositi et capituli predicti ad talem concordie et pacis devenissent unionem, ymmo devenerunt nostri in presencia hoc modo: quod ipsi cives et incole ipsius civitatis Zegediensis in dicto telonio de viginti vasis vini, tantummodo singulis unum florenum solvere teneantur; de tunellis vero, seu vasculis medium vas vini in se continentibus, nullam tributariam solucionem facere debeant; et quod tempore vindemiarum, dum ipsi incole, vel eorum homines in navibus cum vinis per ipsum fluvium Ticie proficiscerentur, eciam si ipse naves vasa vacua continerent, non plus nisi decem denarios, quorum centum denarii unum florenum facerent, solvere deberent; de magnis siquidem navibus, quibuscumque rebus oneratis, viginti quinque denarios, hoc est quartam partem unius floreni, dare teneantur; preterea de naviculis ladak vocatis, remigium habentibus, quantumcunque oneratis, unum tantummodo denarium solvere debeant; de piscantibus vero naviculis cholnok dictis, nichil solvere teneantur, de navibus denique magnis, quibuscumque rebus mediocriter oneratis, duodecim denarios dare et solvere, eisdem domino preposito et capitulo, aut hominibus eorundem in ipso teolonio (sic) constitutis, absque renisu teneantur. Ordinatum denique exstitit per easdem partes: quod si decanus eiusdem capituli in ipso opido Zyntha pro tempore constitutus, aut homines dictorum domini prepo-

siti et capituli, vel ipsius decani, huiusmodi disposicioni contraire, vel ipsam tributariam solucionem ultra quam premissum est, in exigendo excendere et augmentare attemptarent, aut eciam ipsi jncole dicte civitatis Zegediensis, vel ipsorum homines saliendo, vel alia quavis occasione adinventa, prescriptam tributariam solucionem, iuxta ordinacionem et articulos prenarratos, solvere obmitterent vel recusarent, extunc ipse partes de huiusmodi rebus et negocys inter negociatores, vel familiares et homines earum gestis et subortis, sese mutuo pro reformandis eisdem per se, vel homines suos admonere et superinde remedium opportunum omnimodamque satisfaccionem vicissim sibi mutuo adhibere et facere deberent et tenerentur. Ubi vero premisse disposicioni in toto, vel in parte aliqua proin per se, vel homines eiusdem ex voluntate ipsius partis, contrarium fecerint, et talis pars requisita ex parte hominum suorum et ad ipsam pertinencium in justicia et debite satisfaccionis complemento, parti in premissis quovis modo dampnum ultra prescriptam disposicionem pacienti, et ipsam disposicionem administrando negligens fieret quoquo modo: extunc talis pars premissa non observans, contra partem alteram, in centum marcis solvendis, vigore presencium mediante convincetur et convinci deberet eo facto, ad que premissa se eedem partes personalibus earum astancys, nominibusque et in personis, quorum supra modo premisso inscriptas assumptis sponte obligarunt, prefatique judex et jurati cives dicte civitatis Zegediensis suis et dicte communitatis eiusdem in personis, antedictum opidum Zyntha eisdem domino preposito et capitulo remiserunt et resignaverunt, naves eorum et quorumlibet suorum de eodem in posterum penitus excipientes coram nobis harum nostrarum, quibus sigillum nostrum autenticum est appensum, vigore et testimonio literarum mediante. Datum Bude, feria quarta proxima ante festum beaté Margarethe virginis et martiris, anno domini millesimo quadringentesimo septuagesimo quinto.

Coram me sign.

Hártyán, kék-vörös selyem zsinórjáról a függő pecsét hiányzik. Eredetije Szeged v. tit. levéltárában 34. sz. a.

XLVI.

1477. máj. 4. Bács. Gábor kalocsai érsek a szegedi polgároknak megengedi, hogy péterváradi és kamanczi szöik után a csöbörpénzt a kamancziakkal egyformán fizessék.

Gabriel dei et apostolice sedis gracia Colocensis et Bachiensis ecclesiarum canonice unitarum archiepiscopus, locique eiusdem Colocensis comes perpetuus, summus cancellarius regius, necnon guber-

nator abbacie beate virginis Belefontis de monte Waradinipetri etc. nobis dilectis universis et singulis, castellanis ac provisoribus curie cunctis eciam alys factoribus et exactoribus, pecuniarum tinalium seu chibryonalium in dieta abbacia Waradinipetri pro tempore constituendis, presencium noticiam habituris, salutem et dileccionem. Quia nos ad peticionem prudentum et circumspectorum civium, incolarum et inhabitatorum civitatis Zegediensis per vos nobis factam id duximus annuendum et concedendum, ut ipsi eorumque heredes et successores universi, a modo in antea perpetuis semper successivis temporibus, pecunias tinales seu chibryonales, que de vineis eorum in promontorys civitatum nostrarum Waradinipetri et Kamanz adiacentibus ipsi ecclesie et abbatibus eius singulis annis provenire deberent, illo ordine solvere teneantur, quo a civibus dicte civitatis nostre Kamanz, ex libertate eorum antiqua, per nos pridem eis de novo restituta exigere commissimus, salvis tamen semper juribus ecclesie nostre Bachiensis. Dileccioni igitur vestre et cuiuslibet vestrum, harum serie firmiter committimus, quatenus receptis presentibus a modo deinceps perpetuis semper successivis temporibus, a prefatis civibus incolisque et inhabitatoribus prefate civitatis Zegediensis, eorumque heredibus et successoribus universis, prefatas pecunias tinales seu chibryonales, non aliter, nisi illo ordine, quo prefati cives nostri de Kamanz, ex antiqua libertate eorum per nos eis, ut premisimus, de novo restituta, solvere obligantur, recipere et exigere presumatis et neque sitis ausi modo aliquali. Presentes autem literas nostras, quas sigillo nostro impendenti communiri fecimus, post earum lecturam reddetis semper presentanti. Datum Bachye predicta die dominico proximo post festum jnvencionis sancte crucis, anno domini millesimo quadringentesimo septuagesimo septimo.

De comissione domini archiepiscopi propria.

Hártyán, vörös selyem zsinórjáról a függő pecsét hiányzik. Eredetije Szeged v. tit. levéltárában 35. sz. a.

XLVII.

1478. ápr. 2. Mátyás király átírja Gábor kalocsai érseknek a szegediek péterváradi és kamanczi szőlei után fizetendő csöbör-pénzek tárgyában kelt 1477. évi levelét.

Commissio propria domini regis.

Mathias, dei gracia rex Hungarie, Bohemie, Dalmacie, Croacie, Rame, Servie, Gallicie, Lodomerie, Comanie Bulgarieque rex, omnibus Christi fidelibus presentibus et futuris, presencium noticiam habituris, salutem in omnium salvatore. Ad universorum noticiam harum serie volumus pervenire: quod fideles nostri nobiles et circumspecti Ladis-

laus Zilagy comes comitatus Chongradiensis, alter Ladislaus Osuald judex, Michael Marazy et Emericus Zewch, jurati cives et inhabitatores civitatis nostre Zegediensis, nostrum venientes in conspectum, in ipsorum ac universorum civium et hospitum eiusdem civitatis nostre Zegediensis nominibus, exhibuerant nobis quasdam litteras reverendissimi in Christo patris domini Gabrielis, ecclesiarum Colocensis et Bachiensis canonice unitarum archiepiscopi, locique eiusdem Colocensis comitis perpetui, summi et secretary cancellary nostri, ac gubernatoris abbacie beate Marie virginis Belefontis de monte Waradinipetri, sigillo suo, quo utitur impendenti consignatas, quibus mediantibus idem dominus Gabriel archiepiscopus ipsis civibus et hospitibus id annuisse et concessisse dinoscitur, ut perpetuis semper successivis temporibus pecunias tinales seu chibrionales, que de vineis eorum in promontorys civitatum Waradinipetri et Kamanz adiacentibus dicte ecclesie beate Marie virginis provenire deberent illo ordine, quo a civibus dicte civitatis Kamanz, ex libertate eorum antiqua, per ipsum dominum Gabrielem archiepiscopum, eis de novo restituta exigitur, ipsi quoque cives et hospites prefate civitatis nostre Zegediensis, eorumque heredes et successores universi solvere teneantur, tenoris infrascripti; supplicantes nobis prefati uterque Ladislaus ac Michael et Emericus, suo et aliorum, quorum supra, nominibus humiliter, ut easdem litteras ratas, gratas et acceptas habentes, literisque nostris privilegialibus, de verbo ad verbum inseri facientes, approbare easque et omnia in eis contenta ipsis, eorumque heredibus et posteritatibus, successoribusque universis innovantes, perpetuo valituras confirmare dignaremur. Quarum quidem literarum tenor talis est:

(Gábor kalocsai érsek 1477. évi Bacsón kelt levele; lásd XLVI. sz. a.)

Nos igitur humilibus supplicacionibus annotatorum utriusque Ladislai ac Michaelis et Emerici, per eos in ipsorum ac aliorum, quorum supra nominibus nostre modo premisso porrectis maiestati regia benignitate exauditis et clementer admissis, prescriptas literas domini Gabrielis archiepiscopi non abrasas, non cancellatas, nec in aliqua sui parte suspectas, presentibusque literis nostris privilegialibus, de verbo ad verbum, sine diminucione et augmento aliquali insertas, quoad omnes earum continencias, clausulas et articulos, acceptamus, approbamus et ratificamus, easque nihilominus et omnia in eis contenta, pro prefatis civibus et hospitibus dicte civitatis nostre Zegediensis, eorumque heredibus et posteritatibus ac successoribus universis, innovantes, perpetuo valituras confirmamus, presentis scripti patrocinio mediante, salvis juribus dicte ecclesie beate Marie virginis Belefontis. In cuius rei memoriam firmitatemque perpetuam, presentes concessimus literas nostras privilegiales, pendentis autentici dupplicis sigilli nostri muni-

mine roboratas. Datum per manus prefati reverendissimi in Christo patris domini Gabrielis, dictarum ecclesiarum Colocensi et Bachiensis canonice unitarum archiepiscopi, locique eiusdem Colocensis comitis perpetui, aule nostre summi cancellary, fidelis nostri dilecti, anno domini millesimo quadringentesimo septuagesimo octavo, quarto nonas aprilis, regnorum nostrorum Hungarie etc. anno vicesimo primo, Bohemie vero nono.

Kívül: Quod Petervardini abbati obligantur a vinis solve . . . . . Szegedienses de ordine, quo Kamanzienses, sed non alio.

Hártyán, vörös selyem zsinórján a kettős viasz-pecsét egy kisebb töredéke. Eredetije Szeged v. tit. levéltárában 36. sz. a.

XLVIII.

1481. jún. 15. Buda. Guthi Országh Mihály nádor, Szeged város által a péterváradi apát ellen a kamanczi és péterváradi szőlőik után szedett adók és vámok miatt az ország tanácsa és a király előtt indított per következtében Zsigmond kir. 1498. és Mátyás kir. 1471. évi okleveleit átírva, Péter apátot mindaddig, míg követelésének jogosságát nem igazolja, Szeged város polgárainak személyük és javaik után való vámolásától és adóztatásától ítéletileg eltiltja.

Nos Michael Orzag de Gwth, regni Hungarie palatinus et judex Comanorum, memorie commendamus tenore presencium, significantes quibus expedit universis: quod cum circumspectis Ladislao Zylagj judice ac Michaele Marazj et Matheo Kalmar juratis civibus civitatis regalis Zegediensis, in ipsorum ac ceterorum civium eiusdem civitatis Zegediensis ab una, ac venerabili et religioso fratre Petro, abbate de Waradinopetri, personaliter ab alia partibus, tredecimo die festi ascensionis domini proxime preteriti, in presenti videlicet convencione dominorum prelatorum, baronum et dicti regni Hungarie electorum nobilium hinc Bude celebrata, juxta continenciam literarum serenissimi principis domini Mathie regis, domini nostri graciosi preceptorie dicto domino Petro, abbati de Waradinopetri sonancium querelam ipsorum judicis, juratorum ac ceterorum civium dicte civitatis Zegediensis, contra et adversus eundem dominum abbatem, dicto domino nostro regi, racione exaccionis tributorum per ipsum dominum abbatem et homines eiusdem in terris seu locis tributorum prescripti sui monastery, ab ipsis civibus tam de proprys eorum personis, quam de rebus eorum quibusvis contra libertatem et exempcionem eorundem civium ipsius civitatis Zegediensis, eis a divis regibus et eciam dicto domino nostro Mathia, moderno rege concessam, coacte et conpulsive exigi et extor-

queri solitorum porrectam et exhibitam in se denotancium, in presencia ipsius domini nostri regis comparentes ydem Ladislaus Zylagj judex, ac Michael Marazj et Matheus Kalmar, cives in ipsorum ac dictorum ceterorum civium dicte civitatis Zegediensis, personis sibi ipsis ac dictis alys civibus ipsius civitatis Zegediensis, ex parte prelibati domini abbatis per ipsum dominum nostrum regem in premissis juris vigorem impertiri postulassent; idem dominus noster rex huiusmodi cause deliberacionem inter partes sue majestatis in persona decidendam, nostram transmisisset in presenciam, tandem ydem Ladislaus judex ac Michael Marazj et Matheus Kalmar jurati cives, ut premittitur in eorum ac ceterorum civium prescripte civitatis Zegediensis personis, ex premissa transmissione regia nostram venientes in presenciam, presente modo simili et audiente prelibato domino abbate de Varadinopetri in huius documentum: ut ipsi ceteri eorum concives in locis tributorum dicti domini Petri abbatis et per consequens ecclesie eiusdem predicte tributum seu tributariam solucionem, prout idem abbas hactenus consuevit, minime solvere teneantur, quasdam duas litteras, unam scilicet condam domini Sigismundi regis, et aliam predicti domini nostri, domini Mathie regis, ambas patenter emanatas nostrorum produxerunt in conspectum, quarum prime, scilicet dicti domini Sigismundi regis ad relacionem condam Piponis de Ozora, comitis Themesiensis edicte, tenor talis est:

(Zsigmond király 1408. évi, Temesvárott kelt oklevele; lásd V. sz. a.)

Alterius vero videlicet ipsius domini nostri Mathie regis ad propriam commissionem eiusdem emanate tenor verbalis sequitur esse talis:

(Mátyás király 1471. évi, Budán kelt oklevele; lásd XLI. sz. a.)

Quibus exhibitis racionem premisse indebite exaccionis dictorum tributorum in predictis tributis seu locis tributorum dicti sui monastery contra premissam libertatem et exempcionem prerogativam eorumdem a dictis divis regibus ac eciam moderno domino nostro rege ipsis concessam, antea et eciam ad presens ab ipsis civibus inconsueto modo exigi solitorum, per eundem dominum abbatem assignari postularunt coram nobis. Quo audito idem dominus Petrus abbas, ut premittitur personaliter in nostram exurgens presenciam, respondit tali modo: quod ipse in dicta sua abbacia ex voluntate regia adhuc tempore brevi stetisset, et a tam brevi tempore jura dicti sui monastery per dissipacionem et perticionem improvisam racione gubernacionis diversarum personarum ipsius abbacie, tam videlicet clericalium, quam et secularium, commodius ab ipso suo monasterio alienata adhuc requirere et comperire requirisset, et ex eo idem ad presens, hic coram nobis nulla literalia instrumenta super dictis tributis ipsius monastery ac

tributaria solucione eorumdem, quibus mediantibus racionem huiusmodi exaccionis suorum tributorum declarare et comprobare posset, exhibere et producere valeret, sed in ulteriori termino per nos sibi dando eadem requirendo et comperiendo, coram nobis exhibere promptus esset et paratus. Quibus sic habitis prenominatisque judice et juratis civibus dicte civitatis Zegediensis, eis in premissis ex parte jam fati domini Petri abbatis per nos judicium et justiciam preberi postulantibus, quia premissa querimonia per antelatos judicem, juratos ac ceteros cives civitatis Zegediensis racione premisse minus juste et indebite exaccionis tributorum in preallegatis tributis et locis tributorum dicti domini Petri abbatis de Waradinopetri usque huc exigi et extorqueri solitorum, contra et adversus ipsum dominum abbatem dicto domino nostro regi, modo premisso porrecta exstitisse. Idem eciam dominus noster rex ipsi domino abbati superinde mediantibus dictis suis literis preceptoriis termino in prescripto, cum suis juribus et literalibus jnstrumentis, coram sua majestate comparere debere mandasse, ipseque dominus Petrus abbas in premissis deliberacionem recepturus, juxta precepta dicti domini nostri regis modo premisso in presencia eiusdem comparuisse, ac tandem deliberacione cause eiusdem ex premissa transmissione regia nostram in presenciam deveniendo idem dominus abbas premissa per prefatum dominum nostrum regem sibi producere commissa literalia instrumenta in declaracionem et comprobacionem premisse exaccionis suorum tributorum, super ipsos judicem ac ceteros cives ipsius civitatis Zegediensis usque huc extorqueri et exigi solitorum, nec coram ipso domino nostro rege, neque coram nobis, prout de premisso regio mandato facere debebat exhiberi curasse, sed se et dictum suum monasterium in premissis duntaxat, premissa facili et simplici sua responsione et allegacione contra preexhabita jura ipsorum judicis et civium dicte civitatis Zegediensis deffendere velle sperasse, ex premissis sane videbatur. Ob hoc nos accepto superinde consilio nonnullorum regni nobilium, nobiscum in examine ipsius cause existencium, prememoratos judicem, juratos ac ceteros cives annotate civitatis Zegediensis in illis omnibus et singulis eorum libertatibus et exempcionibus, prerogativis, quas preexhibite bine littere dictorum dominorum condam Sigismundi et Mathie regum continent et exponunt, medio tempore uti, frui et remanere, prelibatum autem dominum Petrum abbatem de Varadinopetri prescripta dicti sui monastery modo premisso alienata litteraria instrumenta per ipsum reaquirere velle allegata, eidem reaquirere et comperire, reaquisitaque et comperta, in futuris octavis festi beati Jacobi apostoli in defensionem juris sui ac monastery eiusdem predicti contra antelatos judicem, juratos ac ceteros cives dicte civitatis Zegediensis, coram nobis producere et exhibere, ac cause in premissa finale judicium recipere et assumpmere, interim-

quoque eundem dominum abbatem ab huiusmodi minus justa et indebita exaccione dictorum tributorrm in preallegatis tributis ac locis tributorum suorum antea per ipsum, ac homines eiusdem inconsueto modo exigi et extorqueri solitorum, cessare et supersedere debere decrevimus et commisissimus, immo decernimus et comittimus, auctotitate nostre judiciaria et justicia mediante. In cuius rei testimonium, presentes literas nostras privilegiales, pendentis et autentici sigilli nostri munimine roboratas, duximus concendendas. Datum Bude predicta decimo sexto die festi ascensionis domini, predicti anno eiusdem millesimo quadringentesimo octuagesimo primo.

Hártyán, vörös-fehér-kék selyem zsinórjáról a függő pecsét hiányzik. Eredetije Szeged v. tit. levéltárában 37. sz. a.

XLIX.

1483. júl. 13. Temesvár. Báthori István országbíró és erdélyi vajda, úgy Kinizsi Pál temesi gróf és Délmagyarország főkapitánya a Csongrád vármegyéhez tartozó szegedi vár fő- és alispánját, várnagyát és ennek helyettesét intik, hogy a keresztúri jobbágyoktól a szegedi vár részére természetbeli adományokat követelni ne merészeljenek.

Comes Stephanus de Bathor, judex curiae regiae, necnon vajvoda Transylvanus, ac Paulus de Kynis, comes Temesiensis, generalisque et summus capitaneus partium regni Hungariae inferiorum, universis et singulis comitibus vel vicecomitibus comitatus Csongradiensis, item castellanis et vicecastellanis castri Szegediensis nunc constitutis et in futurum constituendis salutem cum incremento honoris. Allatae fuerunt nobis litterae efficaces et privilegia per praedecessores dominos reges, putemque serenissimum dominum Mathiam regem nostrum gratiosissimum, consensionales et confirmationales collegiatae aecclesiae sancti Salvatoris in Csanadino fundatae et super non solutione akonum, avenarum et aliorum munerum datae et concessae, quae alias eadem aecclesia de possessione Keresztur vocata, ad castrum Szegediense praescriptum castellanis in eodem constitutis singulis annis solvere debeat et tenebatur, nec autem ut a possessore praefatae aecclesiae accepimus, mos moderni comites et vicecomites non curatis huiusmodi literis et privilegiis praedecessorum dominorum regum, ac dicti domini Mathiae moderni regis consensualibus et confirmationalibus ipsam aecclesiam ad solutionem dictorum akonum et avenarum, ac aliorum quorumque munerum adstringere et eo arctare velletis. Et quia nos volumus ut quilibet sub jurisdictione nostra post praefatum dominum nostrum regem constitutus tum literas praedecessorum regum, tum

moderni domini nostri regis, domini scilicet nostri gratiosissimi inviolabiliter et irrefragibiliter observare debeatur et teneatur: quocirca vos universos comites vel vicecomites dicti comitatus Csongradiensis et castellanos vel vice castellanos praescripti castri Szegediensis nunc constitutos et in futurum constituendos harum serie hortamur et monemus diligenter, nihilominus quae vobis committimus, quatenus nullus omnino vestrum dictam aecclesiam collegiatam ad praefatam solutionem akonum, avenarum et aliorum munerum quorumlibet compellere, coarctare et adstringere velit, debeatque et teneatur, quoniam si secus feceritis literas tum jam fatorum praedecessorum divorum regum, tumque moderni domini nostri regis consensuales et confirmationales, prout mediantibus aliis literis dicti domini nostri regis in mandatis accepimus, per vos et quemlibet vestrum observari faciemus, praesentes post earum lecturam reddi iubemus praesentanti. Datum in Themeswar in festo beatae Margarethae virginis, Anno Domini Millesimo quadringentesimo octuagesimo tertio.

Eredetije a kalocsai káptalannak 1779. évi átiratában a csanádi káptalan levéltárában Temesvárott. Az átirat szerint az eredeti papiroson volt kiállítva s két viasz-pecséttel ellátva.

1483. szept. 3. Buda. Mátyás király atyjának, Hunyadi János kormányzónák, Szegeden hetivásárok tartását engedélyező 1456. évi kiváltságlevelét átírja és megerősíti.

Mathias, dei gracia rex Hungarie, Bohemie etc. memorie commendamus tenore presencium significantes, quibus expedit universis, quod in personis fidelium nostrorum prudentum et circumspectorum judicis et juratorum ceterorumque civium, hospitum et incolarum civitatis nostre Zegediensis, exhibite sunt nobis et presentate quedam littere illustrissimi condam domini Johannis de Hwnyad, comitis perpetui Bistriciensis etc. genitoris nostri carissimi felicis recordy, quibus mediantibus idem pretacte civitati Zegediensi consequenterque prefatis judici et civibus ac inhabitatoribus eiusdem, hoc et id, ut universi et singuli mercatores exteri, cunctique negociatores, singulis diebus dominicis et ferys secundis, ad forum eiusdem civitatis ebdomadale, ferys scilicet secundis celebrare solitum, causa emendi aut vendendi, ad eandem civitatem venire et intrare volentes, libere, secure et pacifice, cum universis eorum rebus et bonis venalibus, mercimoniisque quibusvis veniendi, forizandi et negociandi, cunctosque contractus ipsorum faciendi et exercendi, peractoque et determinato ipsorum foro et negocio, ad eorum propria vel alio, quo voluerint, transeundi, absque omni tribu-

taria et theloniaria solucione et exaccione liberam, securam et pacificam habeant facultatem; neque hy vel alter eorum, cum suis rebus et bonis, per quemcumque valeat arestari aut detineri, quoquomodo annuisse et concessisse dinoscebatur. Supplicatum itaque est maiestati nostre pro parte et in personis prefati judicis et civium ac hospitum et jnhabitatorum dicte civitatis nostre pretactoruin, quatenus prescriptas litteras memorati condam genitoris nostri, ac omnia et singula in eis contenta, ratas, gratas et accepta habentes, literisque nostris privilegialibus de verbo ad verbum inseri et inscribi facientes, pro prefatis civitate et civibus nostris innovantes, perpetuo valituras, confirmare dignaremur. Quarum quidem literarum tenor talis est:

(Hunyady János kormányzó 1456. évi Szegeden kelt levele; lásd XXVIII. sz. a.)

Nos igitur supplicacionibus pro parte dictorum civitatis et civium nostrorum Zegediensium maiestati nostre modo premisso porrectis regia benignitate exauditis, clementer et admissis, prescriptas literas annotati condam domini Johannis de Hwnyad, non abrasas, non cancellatas, nec in aliqua sui parte suspectas, presentibusque literis nostris privilegialibus de verbo ad verbum, sine diminucione et augmento aliquali insertas, quoad omnes earum continencias, clausulas et articulos acceptamus, approbamus et ratificamus, easque nihilominus et omnia in eis contenta, pro pretactis civitate et civibus nostris innovantes, perpetuo valituras confirmamus, harum nostrarum, quibus secretum sigillum nostrum, quo ut rex Hungarie utimur est appensum, vigore et testimonio literarum mediante. Datum Bude, feria quarta proxima ante festum nativitatis beaté Marie virginis, anno domini millesimo, quadringentesimo octuagesimo tercio, regnorum nostrorum Hungarie etc. anno vigesimo sexto, Bohemie vero quintodecimo.

Ad comissionem Thomas de Erdewd prepositus Titulensis.

Hártyán, piros-fehér-kék selyem zsinórjáról a függő pecsét hiányzik. Eredetije Szeged v. tit. levéltárában, 38. sz. a.

LI.

1484. márcz. 27. Buda. Mátyás király megvizsgálván azon vitás kérdést, mely egyrészről Kassa és Bártfa városok, úgy a felvidéki érdekeltség, másrészről pedig Pest és Szeged városok s az alvidéki érdekeltség közt a szerémségi boroknak a felvidékre való szállítása miatt felmerült, rendeli: hogy a pesti és szegedi polgárok szerémi boraikat Kassára s más felvidéki városokba, hol régi királyi kiváltságnál fogva a vidéki borokat bevinni tiltva lenne, szabadon szállíthatják s átvihetik, a városon

kívül a mezőkön még mérethetik is; a városokban s különösen Kassán hordókban el is adhatják azon időszak kivételével, amely idő alatt oda idegen borokat eladásra bevinni tiltva lenne.

Commissio propria domini regis.

Mathias dei gracia rex Hungarie, Bohemie etc. fidelibus nostris universis et singulis prelatis, baronibus, comitibus, castellanis, nobilibus, ipsorumque officialibus, item civitatibus, oppidis et villis, earumdemque rectoribus, judicibus scilicet et villicis ac alterius cuiuscunque status et condicionis hominibus, omnibus denique subditis et officialibus nostris, ac aliorum quorumque parcium regni nostri superiorum, presentibus et futuris, presencium noticiam habituris, salutem et graciam. Quia nos differencias et lites illas, que diebus superioribus coram nostra maiestate, inter civitates nostras Cassoviensem et Barthuensem et ceteras civitates montanarum, alios denique nobiles et incolas parcium regni nostri superiorum ab una, necnon judices et ceteros cives civitatum similiter nostrarum Pesthiensis et Zegediensis et consimiliter universos regnicolas parcium inferiorum eiusdem regni nostri, ab alia partibus, racione et pretextu adduccionis et vendicionis vinorum sirmiensium et aliarum parcium inferiorum, versus partes superiores mote fuerant et suscitate, una cum prelatis et baronibus regni nostri, auditis predictarum utrarumque parcium propositis et responsis, visis denique et intellectis ipsarum juribus, racionibusque et consuetudinibus, justo judicio mediante, vigore aliarum literarum nostrarum adiudicatoriarum exinde confectarum sedavimus et determinavimus tali modo: Quod prenominati Pesthienses et Zegedienses ac ceteri parcium inferiorum cives et incole Sirmiensia et alia earumdem parcium vina ad predictas partes superiores, et si opus fuerit, eciam extra metas regni nostri libere et sine omni impedimento parcium superiorum adducere et apportare, atque vendere et vendicioni exponere possint et valeant, ita tamen: quod usque tempus illud, quo ex indulto a divis regibus privilegio civitas nostra Cassoviensis et si que alia tali privilegio uti solita esset, quod vina externa admittere non consuevisset in ipsa civitate vina Sirmiensia non deponantur, vasa tamen integra, sine educillacione pertransire et pernoctare, per civitatem Cassoviensem prefatam, et per omnes alias civitates nostras liberas permittantur, et ut extra civitates nostras in campis et locis patentibus, a civitatibus remotis eciam educillaciones pro necessitate competenti fieri valeant. Elapso vero tempore inhibito, hoc est, infra quod vina externa et forensia admitti in civitates nostras liberas non esset consuetum, eciam in liberis civitatibus nostris, vina ipsa cum vase vendi permittantur, prout hec prescripte littere nostre adiudicatorie lucius declarant et exprimunt. Quocirca volumus et fidelitati vestre ac cuilibet vestrum

harum serie firmissime precipimus et mandamus, quatenus habitis presentibus a modo deinceps semper et omni tempore, prenominatis civibus et populis Zegediensis et Pesthiensis civitatum nostrarum ceterisque parcium inferiorum incolis, huiusmodi vina Sirmiensia et aliarum inferiorum parcium ad predictas partes et civitates regni nostri superiores modo et ordine superius expresse declarato, adduci et vendicioni exponere permittere, et permitti facere modis omnibus debeatis. Quoniam alioquin commisimus et presentibus strictissime mandamus fidelibus nostris comiti vel vicecomiti et judicibus nobilium illorum comitatuum, in quibus forsitan huiusmodi mandati nostri per quempiam tentaretur, ut ipsi contra et adversus omnes et singulos tales prenominatos cives, populos et incolas locorum et parcium predictarum, ipsorumque quemlibet in omnibus premissis tueri, protegere et conservare debeant et teneantur, auctoritate nostra presentibus ipsis in hac parte attributa et justicia mediante. Secus ergo non facturi, presentes autem, quas secreto sigillo nostro, quo ut rex Hungarie utimur, impendenti communire fecimus, post earum lecturam, semper et ubique reddi volumus et mandamus presentanti. Datum Bude, sabbatho proximo ante dominicam letare, anno domini millesimo quadringentesimo octuagesimo quarto, regnorum nostrorum anno Hungarie etc. vigesimo septimo, Bohemie vero quintodecimo.

Hártyán, piros-fehér-zöld selyem zsinórjáról a függő pecsét hiányzik. Eredetije Szeged v. tit. levéltárában 39. sz. a.

LII.

1485. márcz. 8. Pozsony. Beatrix királyné Kállai Jánost utasítja, hogy a szegediek borainak Diósgyőrre való bevitele és eladása iránt fennforgó ügyében, diósgyőri várnagya Papiai Albert jogait védelmezze.

Regina hungarie.
Boemieque etc.

Magnifice vir, fidelis regie ac nostre dilecte. Quum debeat fieri quoddam iudicium inter egregium virum dominum Alberthum de Papia, comitem castri nostra Diusgiur ex parte nostra . . . . . cives de Seghedino ex altera, utrum eorum regionis vina comportari possint, nec ne in comitatu nostro designere et vendi; et dicti iudicii iam ipsius constitutum adventet et prope sit, hortamur nos nihilominusque vobis percipimus et mandamus, ut ad dictum iudicium accedere velitis ac eidem interesse, partique nostre iusticia mediante favere, ne alieni plus in nostro possint, quod nos et proprii nostri comitatus incole et iobbagiones. Speramus enim vos, qui mores et vetustam consuetudinem regni nostra huius calletis, non defuturos testimonio veritatis ac

rerum nostrarum, quas illi de Seghedino hortatu quorumdam hominum minus bonorum infingere ac debilitare conati sunt quos et si repellere nostris opibus et vi potuerimus; attamen non quid contra nos actium sit alcisci volentes, publice iusticie nostra iura subiecimus, quod nullo modo pretermittatis, si gratiam nostram carem habetis et nostris mandatis morem gerere cupitis. Datum Posony VIIIo Marty MoCCCCoLXXXVo Ra Beatrix mp.

Kívül: Magnifico viro Johanni de Callo fideli regio, ac nostro sincere dilecto: (P. H.)

Eredetije az orsz. levéltárban Budán, Dt. 19.029. sz. a.

LIII.

1486. márcz. 12. Buda. Mátyás király elrendeli, hogy miután Szegeden a bíróválasztások nem úgy történnek, mint más királyi városokban, az életfogytig való választás visszaélésének megszüntetésével a bíróválasztás évenként történjék.

Nos Mathias, dei gracia rex Hungarie, Bohemie etc. memorie commendamus tenore presencium significantes quibus expedit universis, quod quamvis fideles nostri circumspecti jurati, ceterique cives et incole civitatis nostre Zegediensis, prout ex eorundem querela atque supplicacione ad nos delata, colligimus pluribus retroactis temporibus et annis hanc privatam legem, vel pocius abusionem quamdam in eorum medio habuerint et tenuerint, quod judices ipsorum, quos solito more pari et communi consensu eligissent, non ad prefinitum, et annuum tempus, more aliarum liberarum civitatum nostrarum officium judicatus sui compleverint, sed per omnem vitam suam de cetero hujusmodi judicatus officio et honore perfuncti exstitissent, et per hoc prefati cives et civitas nostra multos sepe numero iniurias, preiudicia et incommoda plurima sustinuissent. Nam judices prefati, in quos summa rerum hoc modo concendisset paulatim aucta potencia, in medio eorundem civium nostrorum non tam judicatum aut officium administracionis juris et justicie, quam tyranidem quamdam in medio eorundem civium nostrorum exercuissent, omniaque et judicia et leges pro ipsorum libidine fuissent moderati, et in unumquemque dictorum civium nostrorum, prout ipsis libuisset, judicia oneraque judiciorum pronunciassent, per que ipsi cives nostri, ut prefertur, non mediocre sustinuissent, habuissentque infra eosdem annos superiores detrimentum. Quam ob rem intellecta nos huiusmodi supplicacione prefatorum civium nostrorum, volentes ipsos deinceps ab huiusmodi abusione et judicum ipsorum diuturna insolencia liberare, eoque cives et civitatem nostram, quam inter alias

civitates nostras regias non in infimis ducimus, utpote quos eciam antiquis temporibus hoc judicatus libero, solitoque officio usos esse et gavisos intelligimus, pristino ipsorum honori, decorique, ut decet regiam civitatem restituentes, eisdem id graciose duximus annuendum et concedendum, ut ipsi cives, civitatesque nostra et eiusdem tota communitas, a modo deinceps futuris semper temporibus perpetuis more et instar aliarum civitatum nostrarum liberarum, in medio ipsorum temporibus ad hoc statutis, judices tales, qui ipsis civibus et communitati pari et communi sentencia placuerit eligere ac eundem electum ad prestandam unicuique justiciam, fidemque et fidelitatem nobis observandam, sacramento obligare et obstringere possint et valeant. Huiusmodique judicis electi officium in eorumdem medio per integram revolucionem annualem et non amplius valeat perdurare, quin pocius elapso ipso anno talis judex, suo judicatui et annuo murieri, in preseneia dictorum civium et communitatis predicte civitatis nostre, palam et publice teneatur statim renunciare, hoc tamen declarato: quod ipsi cives et communitas talem judicem electum, continuo post elapsum unius mensis eleccionis sue, ac prestiti iuramenti, si eo tempore in hoc regno nostro fuerimus constituti, teneantur maiestati nostre, pro fidelitate et obediencia prestanda presentare ; casu vero, quo forsitan tali tempore extra regnum nostrum ageremus, nichilominus in reditu nostro similiter infra spacium unius mensis, ad huiusraodi presentacionem ipsos cives nostros volumus esse obligatos, immo annuimus et concedimus harum nostrarum, quibus secretum sigillum nostrum, quo ut rex Hungarie utimur est appensum, vigore et testimonio litterarum mediante. Datum Bude, in festo beati Gregory pape, anno domini millesimo quadringentesimo octogesimo sexto, regnorum nostrorum Hungarie etc. anno vigesimo nono, Bohemie vero decimo septimo.

Mathias rex, manu propria.

Kívül: Hog Sogedden minden estendobben az birrot valastani kel az kiralnak megmutatni.

Hártyán, vörös-fehér-zöld selyem zsinórjáról a függő pecsét hiányzik. Eredetije Szeged v. tit. levéltárában 40. sz. a.

LIV.

1498. jún. 4. Buda. II. Ulászló király a Budán egybesereglett rendek hozzájárulásával, Szeged városát még a Béla és Endre királyoktól nyert ősi szabadalmainál fogva, Buda és Székesfehérvár városok kiváltságaival egyenlő jogaiban megerősíti, egyúttal a város polgárait az egész országban rév- és vámmenteseknek nyilvánítja.

Commissio propria domini Regis.

Nos Wladislaus dei gracia rex Hungarie et Bohemie etc. Memorie commendamus tenore presencium significantes quibus expedit universis, quod cum intelligamus fideles nostros prudentes et circumspectos judicem et juratos ceterosque cives civitatis nostre Zegediensis omnibus illis libertatibus et libertatum prerogativis, quibus ydem ex annuencia et concessione serenissimorum principum condam dominorum Bele et Andree regum, similiter Hungarie nostrorum scilicet predecessorum felicium recordacionum, in presenciarum utuntur, instar civitatum nostrarum Budensis et Albensis usos fuisse et gavisos, cupientes nos quoque predecessorum nostrorum in hac parte sequi vestigia, eosdem universos cives et incolas dicte civitatis nostre Zegediensis accedente ad hoc consilio et deliberacione dominorum prelatorum et baronum ac universorum regnicolarum nostrorum in hac presenti dieta, sive congregacione genereli festi beati Georgy martiris nunc proxime preteriti constitutorum, in omnibus eisdem libertatibus ipsorum, instar aliarum liberarum civitatum nostrarum duximus reliquendos, immo reliquimus presencium per vigorem. Quocirca vobis fidelibus nostris universis et singulis prelatis, baronibus, comitibus, eastellanis, nobilibus ipsorumque officialibus, item civitatibus, oppidis et villis earumdemque rectoribus, judicibus et villicis ac alterius cuiusvis status et condicionis hominibus et quibusvis subditis nostris ubivis constitutis et existentibus, presentibus et futuris, presencium noticiam habituris, harum serie firmiter committimus et mandamus, quatenus a modo deinceps prefatos cives nostros Zegedienses, aut ipsorum alterum in prescriptis omnibus eorum libertatibus impedire, turbare, seu alio quovismodo dampnificare, nullatenus presumatis. Preterea: quoniam inter alias libertates eorumdem eciam a solucione quorumlibet tributorum et theloniorum exempti et supportati esse dinoscuntur, idcirco vobis universis et singulis tributarys et theloniatoribus tam nostris, quam aliorum quorumcunque ac alys omnibus prefatis subditis nostris, modo simili firmiter mandamus, quatenus super prefatos cives nostros Zegedienses, aut eorum alterum, vel res et bona eorumdem in locis dictorum tributorum seu theloniorum, nullum penitus tributum exigere, aut exigi facere, vel ipsos propterea quoquo modo perturbare seu dampnificare presumatis, sed eosdem a solucione eiuscemodi tributorum exemptos et supportatos habere modis omnibus debeatis ac teneamini et aliud nulla racione facere audeatis, presentes vero, quas secreto sigillo nostro, quo ut rex Hungarie utimur, impendenti communiri faceremus, semper reddi volumus presentanti. Datum Bude, secundo die festi Pentecostes, anno domini millesimo quadringentesimo nonagesimo octavo, regnorum nostrorum Hungarie etc. anno octavo, Bohemie vero vigesimo octavo.

Hártyán, vörös-kék s barna selyem zsinórján közép kir. viaszpecsét. Eredetije Szeged v. tit. levéltárában 41. sz. a.

előző | tartalom | következő